Tevkifatlı Fatura Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İşletmelerin vergisel yükümlülüklerini eksik veya hatalı yerine getirmesi, mali cezalar, nakit akışı sorunları ve denetim risklerinin artması gibi ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Vergi tahsilat sürecinde oluşan bu belirsizlikler, hem devletin vergi gelirlerinde kayıplara hem de işletmelerin muhasebe süreçlerinde karmaşaya neden olabilmektedir. Bu riskleri minimize etmek amacıyla kullanılan tevkifatlı fatura uygulaması, belirli mal ve hizmet alımlarında vergisel sorumlulukların alıcı ve satıcı arasında paylaşılmasını sağlayarak, devletin vergi tahsilatını güvence altına almasına olanak sağlamaktadır. Ayrıca, işletmelerin daha şeffaf ve düzenli mali süreçler yürütmesine de katkıda bulunmaktadır.

Bu içeriğimizde, tevkifatlı faturanın ne olduğunu, ne işe yaradığını ve türlerini ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Keyifli okumalar dileriz!

Tevkifat Nedir?

Tevkifat, belirli bir tutarın alıcı ve satıcı arasında paylaştırılarak kesinti yoluyla tahsil edilmesini ifade eden bir vergi uygulamasıdır. Türk Dil Kurumu, bu kavramı “para konusundaki kesintiler” olarak tanımlamaktadır. Vergi uygulamalarında tevkifat, devletin Katma Değer Vergisi’ni (KDV) yalnızca satıcıdan tahsil etmek yerine, alıcı ve satıcı arasında paylaştırarak tahsilat sürecini daha düzenli ve kontrollü hale getirmesini sağlar.

Satır Bazlı Tevkifat Nedir?

Satır bazlı tevkifat, bir faturadaki her bir mal veya hizmet kalemine göre farklı oranlarda uygulanan bir vergi türüdür. Yani, bir faturada farklı ürünler veya hizmetler varsa, her bir ürün veya hizmet için farklı oranlarda bir tevkifat hesaplaması yapılır. Her uygulamada olduğu gibi satır bazlı tevkifatın da artıları ve eksileri mevcuttur. 

Satır Bazlı Tevkifatın Avantajları

• Satır bazlı tevkifat uygulaması, her bir kalemin ayrı ayrı tevkifata tabi tutulmasını sağladığı için vergi hesaplamalarının daha doğru ve hassas bir şekilde yapılmasına olanak tanımaktadır. Bu yöntem, özellikle farklı vergi oranlarının bulunduğu durumlarda yanlış hesaplamaların önlenmesine katkı sağlamaktadır.
• Farklı ürün ve hizmet gruplarına farklı vergi oranlarının uygulanması gereken işlemlerde, satır bazlı tevkifat sistemi, doğru oranın her bir kaleme ayrı ayrı uygulanmasını mümkün kılmaktadır. Bu da işletmelerin vergisel yükümlülüklerini daha etkin bir şekilde yerine getirmelerini sağlamaktadır.
• Satır bazlı tevkifat, müşterilerin hangi ürün veya hizmet için ne kadar vergi ödediğini ayrıntılı bir şekilde göstermekte olup, bu durum işletmelerin şeffaflık ilkesi çerçevesinde hareket etmelerine katkı sunmaktadır.

Satır Bazlı Tevkifatın Dezavantajları

1. Birden fazla vergi oranının uygulanması gerektiği durumlarda, her bir kalem için farklı oranların hesaplanması işlemi karmaşıklığa neden olabilmektedir. Bu durum, özellikle yüksek işlem hacmine sahip işletmelerde ek zorluklar yaratmaktadır.
2. Satır bazlı tevkifat sistemi, her kalemin ayrı ayrı hesaplanmasını gerektirdiği için işletmeler açısından ek iş gücü ve zaman maliyeti doğurmakta olup, bu durum yönetim maliyetlerini artırmaktadır. Özellikle manuel yapılan hesaplamalarda, hata riskinin artması ve vergi yükümlülüklerinin gecikmesi gibi sorunlara yol açabilmektedir.

Özetleyecek olursak, satır bazlı tevkifat, her bir ürün veya hizmet için doğru vergi hesaplamasını sağlayan bir yöntemdir. Buna karşın, uygulamanın karmaşıklığı ve yüksek yönetim maliyeti gibi dezavantajlarını da göz önünde bulundurmak gerekir.

Hangi Durumlarda Tevkifat Uygulanır?

Tevkifatlı fatura, her mal ve hizmet alımında uygulanmamakta olup, yalnızca Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen belirli ürün ve hizmet grupları için geçerli kılınmaktadır. Bu uygulama, vergisel yükümlülüklerin yalnızca alıcıya veya satıcıya yüklenmesinin önüne geçmek ve vergi tahsilat sürecinde adil bir denge sağlamak amacıyla hayata geçirilmiştir. Dolayısıyla, tevkifatın her türlü hizmete ve ürüne uygulanmaması, hangi durumlarda tevkifat uygulanacağı sorusunu gündeme getirmektedir. Bu bağlamda, tevkifatın uygulanabileceği durumların ve sektörlerin detaylı bir şekilde incelenmesi önem arz etmektedir. Tevkifatın uygulama alanları aşağıdaki gibidir:

1. Ücretler: İşvereniniz, size ödediği maaşın belirli bir oranını vergi dışı tutup keser ve bunu devlete öder. Böylece, verginizi taksitler halinde ödemiş olursunuz.
2. Kira Ödemeleri: Bir gayrimenkul kiralıyor ve kira bedeli ödüyorsanız, kiracılık sözleşmesindeki koşullarına göre belirli bir oranda tevkifat yaparak verginizi ödersiniz.
3. Serbest Meslek Kazançları: Serbest meslek erbaplarına yapılan ödemelerde, tevkifata tabi bir tutar belirlenir ve bu tutar üzerinden ödeme yapılır.
4. Yurtdışı Ödemeler: Yurtdışına yaptığınız bazı ödemelerde, ödeme türüne ve ülkeye bağlı olarak tevkifat uygulanabilir. Bu tür ödemeler için düzenlenecek belgelerde, özellikle yurt dışına hizmet faturası kesme adımlarının doğru yönetilmesi, vergisel yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesi açısından önem taşır.
5. Hizmet Alımları: Danışmanlık, temizlik, bakım onarım gibi hizmetler aldığınızda, hizmet bedeli üzerinden tevkifat yapılabilir.
6. Faiz: Bankalardan aldığınız faiz geliriniz üzerinden tevkifat uygulanır. Bankalar, size ödedikleri faizden bir kısmını tevkif ederek devlete öder.
7. Temettü: Şirketlerden elde ettiğiniz temettü gelirlerinden de tevkifat uygulanır. Şirketler, hisse sahiplerine ödedikleri temettüden bir kısmını tevkif ederek vergi yükümlülüğünü yerine getirir.

Dolayısıyla burada birçok farklı ödeme türünde uygulanabilen tevkifatın yaygın uygulama alanlarına yer vermiş olduk. Bu şekilde, devletin vergi toplama işlemi daha kolay ve hızlı hale getirilir ve vergi kayıpları önlenir.

Bununla birlikte, tevkifatın uygulanma koşulları ve oranları her gelir türü için farklılık gösterir. Bu nedenle, hangi durumlarda ve hangi oranlarda tevkifat uygulandığını öğrenmek için yazımızın devamına göz atmanız faydalı olacaktır.

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Vergi tevkifatı, farklı işlem türleri ve sektörlere göre çeşitli şekillerde uygulanmakta olup, her bir tevkifat türü belirli bir vergisel yükümlülüğün paylaştırılması ve tahsil edilmesini hedeflemektedir. Türkiye’de Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen ve Bakanlar Kurulu Kararları ile düzenlenen başlıca tevkifat türleri aşağıda sıralanmaktadır:

KDV (Katma Değer Vergisi) Tevkifatı

KDV tevkifatı, belirli mal ve hizmet alımlarında uygulanmakta olup, satıcı tarafından beyan edilmesi gereken KDV tutarının bir kısmının alıcı tarafından kesilerek devlete ödenmesini sağlamaktadır. Bu uygulama, özellikle inşaat, temizlik, danışmanlık ve reklam hizmetleri gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle farklı oranlarda KDV tutarlarını kolayca hesaplamak için KDV hesaplama aracı kullanmak pratik bir çözüm sunar.

Gelir Vergisi Tevkifatı

Gelir vergisi tevkifatı, serbest meslek kazançları, ücret gelirleri, kira ödemeleri ve menkul sermaye iratları gibi çeşitli gelir türleri üzerinden yapılan kesintileri kapsamaktadır. Bu tevkifat türü, özellikle çalışan maaşları, serbest meslek makbuzları ve gider pusulası düzenlenen ödemeler üzerinden hesaplanarak, vergi tahsilatının daha düzenli ve güvenilir bir şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Gider pusulası, vergisel yükümlülüklerin belgelenmesi ve muhasebe kayıtlarının doğruluğunun sağlanması açısından önemli bir araç olarak kullanılmakta olup, tevkifat uygulamalarında da kritik bir rol oynamaktadır.

Stopaj Tevkifatı

Stopaj tevkifatı, işverenlerin çalışanlarına yaptığı ücret ödemeleri ve serbest meslek erbabına yapılan ödemeler üzerinden gerçekleştirilen vergi kesintisidir. İşveren, çalışanına yaptığı ödemeden belirli bir oranda vergi kesintisi yaparak devlete beyan etmektedir. Bu tevkifat türü, devletin gelir vergisini daha hızlı tahsil etmesine olanak tanımaktadır.

Kurumlar Vergisi Tevkifatı

Kurumlar vergisi tevkifatı, Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı şirketler ve yurt dışı mukim firmaların elde ettiği gelirlerden yapılan vergi kesintisini ifade etmektedir. Özellikle, temettü ödemeleri ve faiz gelirleri üzerinden yapılan bu kesintiler, yurt dışı kaynaklı gelirlerin Türkiye’de vergilendirilmesini sağlamaktadır.

Damga Vergisi Tevkifatı

Damga vergisi tevkifatı, belirli sözleşmeler, resmi belgeler ve makbuzlar gibi belgeler üzerinden yapılan kesintileri kapsamaktadır. Bu tür tevkifatlar, damga vergisi yükümlülüğünün hem belgeyi düzenleyen hem de belgeyi kullanan taraflar arasında paylaşılmasını sağlamaktadır.

Tevkifat Uygulanan ve Uygulanabilecek İşlemler Nelerdir?

Her ürün ve hizmet satışında tevkifat uygulanmaz. Bu sebeple, tevkifat uygulamasının hangi işlemlerde yapılabileceği sıkça merak edilen konulardan biridir. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği‘nde, belirli işlemler için tevkifat uygulanmasını düzenleyen kurallar yer almaktadır. Bu tebliğe göre, tevkifata tabi olabilecek işlemlerden bazıları şunlardır: 

Tam tevkifat uygulamalarından bazıları:

1. Serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,
2. Kiralama işlemleri,
3. Reklâm verme işlemleri.

Kısmi tevkifat uygulanacak hizmetlerden bazıları:

1. Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri,
2. Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler,
3. Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri,
4. Yemek servis ve organizasyon hizmetleri,
5. İşgücü temin hizmetleri,
6. Yapı denetim hizmetleri,
7. Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri, 
8. Fason işlerle ilgili aracılık hizmetleri,
9. Turistik mağazalara verilen müşteri bulma / Götürme hizmetleri,
10. Spor kulüplerinin yayın, reklâm ve isim hakkı gelirlerine konu işlemleri,
11. Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri,
12. Taşımacılık hizmetleri,
13. Her türlü baskı ve basım hizmetleri,
14. Ticari reklam hizmetleri.

Tevkifat Yapabilen Kişi ve Kurumlar Nelerdir?

Kimler tevkifat yapar, tevkifatlı faturayı kimler keser gibi soruların cevapları oldukça kapsamlıdır. Bu konuyu daha iyi anlamak için farklı bölümlere ayırarak ele almak faydalı olacaktır. O halde sıralamaya öncelikli olarak KDV tevkifatı uygulayabilen kuruluşlar ile başlayalım:

• Genel bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler,
• Döner sermayeli kuruluşlar,
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
• Bankalar,
• Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
• Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler.

Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulayabilen Kuruluşlar:

• Ticaret şirketleri,
• İktisadi kamu kurumları,
• Kamu idare ve müesseseleri,
• İş ortaklıkları,
• Vakıflar,
• Dernekler,
• Kooperatifler,
• Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
• Yatırım fonu yönetenler,
• Gerçek gelirini beyan etme mecburiyeti olan ticaret ve serbest meslek erbabları,
• Zirai kazançlarını zirai işletme hesabı veya bilanço esasına göre kayıt altına alan çiftçiler.

Daha detaylı bilgi için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın tevkifat uygulaması sayfasına bakabilirsiniz.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, bir işletmenin müşteriye veya bir kişinin bir kuruluşa yaptığı satışlarda kullandığı bir fatura türüdür. Tevkifatlı fatura, satış tutarına vergi oranının uygulandığı bir faturadır. Aynı zamanda, bir işletmenin veya bir kişinin vergilerini ödemesi için kullanılır ve işletmelerin veya kişilerin vergi beyannamelerini doldururken kullanılır. Bu tür faturalar, satış tutarına uygulanan farklı vergi çeşitleri ile ilgili bilgileri de içerebilmektedir.

Tevkifatlı fatura ile normal fatura neredeyse farkısızdır. Normal faturaya göre tek farkı, vergi oranının kimlere hangi miktarda paylaştırıldığının yazılmasıdır.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Tevkifatlı fatura hesaplanırken öncelikle mal veya hizmet bedeli KDV hariç olarak belirlenmekte ve bu tutar üzerinden ilgili KDV oranı hesaplanmaktadır. Hesaplanan toplam KDV tutarı, Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenen tevkifat oranına göre alıcı ve satıcı arasında paylaştırılmaktadır. Tevkifat oranı, genellikle “x/y” formatında ifade edilmekte olup, burada x, alıcının tevkif edeceği KDV tutarını, y ise toplam KDV tutarını temsil etmektedir. Örneğin, 5/10 oranında tevkifat uygulanıyorsa, hesaplanan KDV’nin %50’si alıcı tarafından tevkif edilmekte ve doğrudan devlete beyan edilmekte, kalan %50’si ise satıcı tarafından tahsil edilerek beyan edilmektedir. Formül olarak ifade edilirse:
Tevkif Edilecek KDV = (Toplam KDV Tutarı × x) / y
Bu süreçte, satıcı yalnızca kendi sorumluluğunda olan KDV tutarını beyan etmekte, alıcı ise tevkif edilen KDV’yi doğrudan vergi dairesine ödemektedir.

Tevkifatlı Fatura Hesaplama Örneği

Tevkifatlı fatura, vergi oranının satış tutarı üzerinden hesaplanır. Örneğin, bir işletmenin müşteriye 100 TL değerinde bir ürün satışı yaptığını ve KDV oranının %20 olduğunu düşünürsek, tevkifatlı fatura tutarı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:

• Satış tutarı: 100 TL
• KDV tutarı: 100 TL x %20 = 20 TL
• Tevkifatlı fatura tutarı: 100 TL + 20 TL = 120 TL
• Buradaki verginin alıcı ve satıcı arasında yarı yarıya bölüşüldüğü durumda verginin 10 TL’lik kısmını alıcı, kalan 10 TL’yi ise ürünü veya hizmeti satan kişinin ödemesi gerekecektir. 
• Bu örnekte alıcının ödemesi gereken tutar 118 TL – 10 TL = 108 TL’dir. 

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı fatura, satış yapılan ürün veya hizmete vergi oranı uygulandıktan sonra kesilir. Faturada satış yapılan ürün veya hizmetin açıklaması, satış tutarı, vergi oranı ve tevkifatlı fatura tutarı yer alır. Bazı durumlarda, tevkifatlı faturadan önce proforma fatura gibi ön belgeler düzenlenmesi de gerekebilir ve bu belgeler, taraflar arasındaki işlemlerin detaylarını netleştirir. Özellikle dijital dönüşüm sürecinde e-belge sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte e-fatura gibi uygulamalar, tevkifatlı faturaların düzenlenmesinde de pratik çözümler sunmaktadır. Tevkifatlı fatura, müşteriye veya satın alınan kuruluşa verilerek satışın tamamlandığını gösterir.

Tevkifatlı Fatura Nasıl İade Edilir?

Tevkifatlı fatura, bir mal veya hizmetin satışında, alınan bedelin üzerinden vergi kesintisi yapıldığını gösteren bir belgedir. Bu kesinti, genellikle KDV veya diğer vergiler için yapılır. Ancak, bazen tevkifatlı fatura iade edilmesi gerekebilir. Bu durumda, doğru adımları izleyerek iade işlemini sorunsuz bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. 

Bir ürün ya da hizmet aldınız fakat, aldığınız maldan ya da hizmetten memnun kalmadığınızı varsayalım. Bunu iade etmek istiyorsunuz ama faturanız tevkifatlı bir fatura. Bu durumda iade faturası nasıl keseceğiz? Bize kesilen tevkifatlı faturanın iadesini nasıl yapacağız? 

Gelin bu soruları adım adım yanıtlayalım:

Tevkifatlı faturanın iadesini keserken öncelikle fatura tipini seçmeniz gerekmektedir. Bu aşamada fatura tipi olarak Tevkifat İade seçeneğine tıklamalısınız. Entegratörünüzde ya da GİB portaldan fatura keserken Tevkifat İade seçeneğini görememiş olabilirsiniz. Bu durumda İade Fatura tipini seçmelisiniz. Bunun yanı sıra, KDV tevkifatlı faturanın iadesi için KDV Uygulama Genel Tebliğinde belirtilen belge düzenine uygun olarak faturanın düzenlenmesi gerekmektedir. Açıklamaya ise hangi faturanın iadesini kestiğinizi, neden kestiğinizi ve yüzde kaç tevkifata tabi olduğu bilgilerini girersiniz. 

Tevkifatlı faturaların iade faturasında tevkifat hesaplaması olmaz. Bu durumda tevkifat uygulanmayan kısmın iadesini yapmanız gerekecektir. Ne kadar KDV ödediyseniz o kadar iade kesersiniz. 

Bu sebeple, manuel olarak portalda istediğiniz gibi fatura düzenleyemeyebilirsiniz. Bunu rahatça yapabilmek için faturanızı yeni versiyona göre düzenlenmiş yazılım programınız üzerinden düzenleyerek portala yükleyebilirsiniz. Halihazırda entegrasyon veya özel entegrasyon yöntemi kullanıyorsanız, bu düzenlemeleri zaten kolaylıkla yapabilirsiniz.

KDV Tevkifat Tablosu

Tevkifat oranları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenir. Gelir İdaresi Başkanlığının belirlediği tevkifat oranları aşağıdaki gibidir:

KDV TEVKİFAT TABLOSU
KDV’de Sorumluluk ve Tevkifata Tabi Mal veya Hizmetler	Tevkifat Oranı	Tevkifat Yapacak Olanlar
KDV Mükellefi Olmayanlardan Kiralama Işlemleri	Tam Tevkifat	KDV Mükellefi Olan Kiracılar
Yurt Dışında Yapılan Hizmetler	Tam Tevkifat	Hizmetten Türkiye’de Yararlananlar
Serbest Meslek Kazançlarına Tabi Hizmetler	Tam Tevkifat	Gvk’nın 94. Maddesi Kapsamındaki Kişi ve Kuruluşlar
Reklam Hizmetleri	Tam Tevkifat	KDV Mükellefi Olmayan Reklam Hizmeti Alanlar
İşgücü Temin Hizmetleri	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri ve Belirlenmiş Alıcılar
Özel Güvenlik Hizmetleri	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri ve Belirlenmiş Alıcılar
Yemek Servisi ve Organizasyon Hizmetleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	Belirlenmiş Alıcılar
Fason Tekstil ve Konfeksiyon Işleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Yapı Denetim Hizmetleri	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Turistik Mağazalara Müşteri Götürme Hizmeti	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Temizlik ve Bahçe Bakım Hizmetleri	7/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri ve Belirlenmiş Alıcılar
Yapım Işleri ve Mühendislik Hizmetleri	2/10 (Kısmi Tevkifat)	Belirlenmiş Alıcılar
Makine ve Taşıt Bakım Onarım Hizmetleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	Belirlenmiş Alıcılar
Danışmanlık ve Denetim Hizmetleri	9/10 (Kısmi Tevkifat)	Belirlenmiş Alıcılar
Profesyonel Spor Kulüplerinin Yayın ve Reklam Gelirleri	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Servis Taşımacılığı Hizmetleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Baskı ve Basım Hizmetleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	Belirlenmiş Alıcılar
Hurda ve Atık Teslimleri	5/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri
Orman Ürünleri Teslimi	9/10 (Kısmi Tevkifat)	KDV Mükellefleri

Tevkifatlı Fatura ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Faturadaki Tevkifatı Kim Öder?

Faturadaki tevkifat, genellikle satış yapılan ürün veya hizmeti alan kişi veya kuruluş tarafından ödenir. Örneğin, bir işletmenin müşteriye tevkifatlı fatura düzenlediğini düşünün. Bu durumda, müşteri tevkifatlı fatura tutarını işletmeye öder ve işletme de vergi levhasına sahip olduğu için vergileri vergi dairesine aktarır. Özellikle e-ticaret ile satış yapanların vergisel yükümlülüklerini doğru yönetmesi için e-ticaret ile satış yapanların ödemesi gereken vergiler konusu dikkate alınmalıdır.

Kısmi Tevkifat Nedir?

Kısmi tevkifat, fatura üzerindeki vergi bedelinin bakanlık tarafından izin verilen kısmının alıcı ve satıcı arasında bölüşüldüğü uygulamadır. 

Tam Tevkifat Nedir?

Fatura üzerindeki verginin tamamının müşteri tarafından ödendiği uygulamadır. 

Tevkifatlı Fatura Düzeltmesi Nasıl Yapılır?

Tevkifat kapsamına alınan işlemlerde bazen hatalar ortaya çıkabilir ve bu hataların düzeltilmesi gerekebilmektedir. Bu durumda, doğru adımları izleyerek tevkifatlı fatura düzeltmesini yapabilirsiniz. Düzeltme işlemlerini 3 ayrı başlıkta ele alalım:

1. Mal ve Hizmet İadesi: 

Mal iadesinde düzeltme, işlem ücretinin tevkifata tabi olmayan kısmından hesaplanan vergiden yapılır.

Örnek: Bir yazılım şirketi (A), 15/05/2023 tarihinde bir e-ticaret şirketi (B)’ye 10.000 TL karşılığında web sitesi geliştirme hizmeti sunmuştur. Hesaplanan (10.000 x 0,18 =) 1.800 TL KDV’nin (1.800 x 0,10 =) 180 TL’lik kısmı (A)’ya ödenmiş ve onun tarafından beyan edilmiş, (1.800 x 0,90 =) 1.620 TL’lik kısmı ise (B) tarafından tevkifata tabi tutulmuş ve Mayıs/2023 dönemi beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir. 

İşleme ilişkin fatura (B) tarafından 20/05/2023 tarihinde yasal kayıtlara alınmıştır. (B), (A)’ya ödediği 180 TL ile sorumlu sıfatıyla beyan ettiği 1.620 TL’yi Mayıs/2023 dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapmıştır.

Hizmet İadesi: E-ticaret şirketi (B), 10/06/2023 tarihinde, yapılan web sitesi tasarımının bazı bölümlerinde revizyon gerektiğini belirterek, hizmetin %20’sini (A)’ya iade etmiştir.

Tevkifatlı Faturanın Düzeltmesi:

(B), (A)’dan, (10.000 x 0,20 =) 2.000 TL’si hizmet bedeli ve (180 x 0,20 =) 36 TL’si KDV olmak üzere toplam 2.036 TL geri alacak.

(B), hizmet iadesinin gerçekleştiği dönemde, 36 TL’yi 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacak.

(A) ise, aynı dönemde 36 TL’yi 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edecektir.

Bu işlemler nedeniyle defter kayıtlarında KDV’nin sadece tevkifata tabi tutulmayan 36 TL’lik kısmı için düzeltme işlemi yapılacak. Tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiş ve indirim konusu yapılmış olan tutar için düzeltme işlemi yapılmayacaktır.

Özetleyecek olursak:

• Hizmet iadesinde, iade edilen hizmetin bedeli ve KDV’si, tevkifatlı fatura üzerinden düşülür.
• KDV’nin tevkifata tabi tutulmayan kısmı için düzeltme işlemi yapılır.
• Tevkifata tabi tutulmuş ve indirim konusu yapılmış olan KDV kısmı için düzeltme işlemi yapılmaz.

2. Matrahta Değişiklik: 

Bir mal veya hizmetin satın alınmasında, daha sonra ortaya çıkan fiyat farkı, kur farkı veya benzeri nedenlerle, işlem bedelinde bir artış meydana gelmesi durumunda, bu artışa ilişkin olarak KDV hesaplanması ve tevkifat uygulanması gerekmektedir.

Ancak, tevkifata tabi işlem bedeli KDV dahil olarak tevkifat alt sınırını aşmış ve daha önce tevkifata tabi tutulmuş olması şarttır.

Örneğin, 100 TL + KDV bedelle bir mal satın aldığınızı ve bu bedelin tevkifat alt sınırını geçtiğini varsayalım. Daha sonra, fiyat farkı veya kur farkı nedeniyle malın bedeli 110 TL + KDV’ye yükseldiğini farz edelim. Bu durumda, 10 TL’lik artışa ilişkin olarak KDV hesaplanır ve bu KDV üzerinden tevkifat yapılır.

Kısacası, tevkifata tabi bir işlemde daha sonra oluşan fiyat farkı, kur farkı veya benzeri sebeplerle meydana gelen artışlar için, ilgili bedelin tevkifat alt sınırını geçmesi ve daha önce tevkifata tabi tutulmuş olması durumunda KDV hesaplanır ve tevkifat uygulanır.

Ödemenin yapıldığı tarihte, alıcının lehine bir kur farkı oluşması halinde, bu kur farkı tutarı için alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenmelidir. Bu faturada, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki KDV oranı üzerinden KDV hesaplanmalıdır.

Bu durum, alıcının ödediği tutarda bir azalmaya yol açar. Dolayısıyla, bu azalma tutarı, daha önce tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilir.

Öte yandan, alıcı da hesapladığı KDV tutarını 1 No’lu KDV beyannamesinde beyan etmek zorundadır.

Kısacası, ödemenin yapıldığı tarihte oluşan kur farkı nedeniyle, alıcıya iade edilecek bir tutar ve beyan edilecek bir KDV bulunmaktadır.

Tevkifata tabi bir işlemde, malların kısmen iade edilmesi, hizmetin tamamlanmaması, malların veya hizmetin sözleşme şartlarına uymaması gibi nedenlerle işlem bedelinde bir azalma yaşanırsa, bu azalma miktarı için mal iadelerine ilişkin bir düzeltme işlemi yapılır.

Bu düzeltme işlemi, hem alıcı hem de satıcı için bazı problemlere yol açabilir. Örneğin, alıcı daha önce tevkifat yaptığı KDV’nin bir kısmını geri iade etmek zorunda kalabilir veya satıcı, daha önce ödenen KDV’nin bir kısmını geri alması gerekebilir.

Bu durumun karmaşıklık yaratmasının sebebi, tevkifatın işlem bedeli üzerindeki etkisi ve iade durumunda oluşan bu etkiyi düzeltecek işlemlerin olmasıdır.

Alıcı açısından baktığımızda, iade edilen mal için tevkif edilen KDV, herhangi bir mal veya hizmet alımına bağlı olmayan bir vergi türüdür. Bu nedenle, KDV Kanunu’nun 29. maddesi uyarınca bu verginin indirilmesi, tartışmaya açık bir konudur.

Eğer bu vergi, fazla veya yersiz hesaplandığı için indirim konusu yapılamıyorsa, iadesi için herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Satıcı açısından ise, işlemin düzeltilmemesi hem iade hem de indirim sürecinde sorunlara yol açabilir.

Bu nedenle, söz konusu KDV’nin fazla ve yersiz tevkif edilen vergi olarak değerlendirilmesi ve aşağıda açıklanan yöntemlerle işlem yapılması, daha doğru ve işin özüne uygun bir yaklaşım olacaktır.

3. Fazla ve Yersiz Tevkif Edilen Vergiler:

Bir mal veya hizmet alımında fazla veya yersiz tevkif edilen KDV varsa, hem alıcı hem de satıcı beyanlarını düzelterek işlemi tevkifat yapılmadan önceki duruma geri döndürmelidir. 

Alıcı Sorumluluğu:

• Fazla tevkif edilen KDV’yi öncelikle satıcıya iade etmelidir.
• Alıcı, satıcıya KDV’yi iade ettiğini gösteren belgeler ve satıcının düzeltme işlemini yaptığını gösteren vergi dairesi yazısı ile başvuruda bulunursa, fazla tevkif edilen KDV, alıcıya iade edilecektir.
• Bu iade işleminde teminat, YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ve Vergi İnceleme Raporu gibi belgeler istenmeyecektir.

Satıcı Sorumluluğu:

• Alıcı tarafından beyan edilmiş ancak ödenmemiş olan tevkifata tabi KDV, satıcı tarafından beyan edilmiş gibi kabul edilecek ve vergi borcu silinecektir.

Kamu İdareleri:

• Kamu idareleri tarafından yapılan fazla veya yersiz tevkifatlarda, satıcının beyanlarını düzelttiğini gösteren vergi dairesi yazısı ile ödeme yapan muhasebe birimleri tarafından düzeltilecek ve gerekli durumlarda iade edilecektir.

Özetle, fazla veya yersiz tevkif edilen KDV, mümkün olan en kısa sürede düzeltilerek hem alıcı hem de satıcı için doğru işlemlerin yapılması sağlanmalıdır.

Tevkifatlı Fatura Kaç Gün İçinde Kesilmelidir?

Genel olarak ticari uygulamalarda, tevkifatlı fatura düzenleme süresi genellikle 15 ilâ 30 gün arasında kabul edilir. Bu süre, mal veya hizmetin teslim tarihinden itibaren başlamaktadır. 

Yine de, bu süre sadece genel bir uygulamadır ve her durumda geçerli olmayabilir. Taraflar arasında yapılan sözleşmede, tevkifatlı fatura düzenleme süresi farklı bir şekilde belirlenmiş olabilir. Bu sebeple bu konuda bir mali müşavire danışmanız, tevkifatlı faturalarınızı düzenlerken hem yasal hem de finansal açıdan daha güvenli bir yol izlemenizi sağlayacaktır.

Tevkifatlı Faturada Vergi İadesi Nasıl Talep Edilir?

Tevkifatlı faturalar, alıcı ve satıcı arasında vergi yükünün paylaşılmasını düzenleyen bir uygulamadır. Bu tür bir faturada yer alan KDV’nin iadesini talep etmek için, alıcının ilgili yasal prosedürleri eksiksiz bir şekilde yerine getirmesi gereklidir.

Vergi iadesi talebi şu adımları içermektedir:

1. Beyanname Hazırlama: Tevkifatlı faturaya konu olan işlemleri içeren KDV beyannamesinin eksiksiz bir şekilde hazırlanması ve yasal süresi içinde vergi dairesine iletilmesi gerekir.
2. Destekleyici Belgelerin Hazırlanması: Vergi dairesine sunulacak destekleyici belgeler arasında tevkifatlı faturaların bir listesi, muhasebe kayıtları ve ödeme belgeleri yer alır. Bu belgelerin doğruluğu ve tutarlılığı önemlidir.
3. Vergi Dairesine Başvuru: İlgili beyannamenin verilmesinin ardından, iade talebi için vergi dairesine yazılı başvuru yapılmalıdır. Başvuru sırasında gerekli belgelerin eksiksiz bir şekilde sunulması gerekmektedir.
4. Denetim Süreci: Vergi iadesi talepleri, vergi dairesi tarafından denetimden geçirilir. Bu süreçte, iade talebinin doğruluğu incelenir ve gerekirse ek belge talep edilebilir.

İade sürecinin hızlı ve sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için belgelerin eksiksiz hazırlanması ve prosedürlere uyulması büyük önem taşır. Ayrıca, bu süreçte bir mali müşavirden profesyonel destek almak, işlemlerin daha etkin bir şekilde yürütülmesine katkı sağlar.

Tevkifatlı Fatura Nasıl İptal Edilir?

İptal, taraflardan herhangi birinin talebi başlatmasıyla 8 günlük süre içinde oluşur. Bunun yanı sıra, 8 günden sonra iptal talebi oluşturulamaz ve onaylanamaz. İptal talebine 8 gün içinde onay verilmediğinde iptal talebi reddedilmiş sayılır. Buna ek olarak, her iki tarafın da ba /bs formlarında bu fatura yer alır.

Ayrıca, itiraz konusuna baktığımızda şöyle bir durum ortaya çıkmaktadır: eğer taraflar aralarında anlaşıyorsa 8 günlük süre aşılmış olsa bile itiraz gerçekleşir. Bu durumda arka planda harici yollarla gerçekleştirilen itiraz, sistem üzerinden iletilir. Böylece itiraz gerçekleşmiş olur. 

İtirazda taraflardan biri itiraz talebini başlatır. Karşı tarafın bir sonraki ayın 20. gününe kadar onay vermesi gerekmektedir. Aksi takdirde, talebi başlatanın ba/bs formunda bu fatura yer almaz. Buna karşın, talebi kabul etmeyen tarafın ba/bs lerinde yer alacaktır.

Tevkifat Uygulaması Hangi Mal Alımlarında Geçerlidir?

KDV tevkifat sınırı sektöre göre değişiklik göstermektedir. Buna karşın, KDV tevkifat sınırı 2024 yılında güncellendi. Buna göre 1 Mart 2024 tarihinden itibaren 6.900 ₺ üzeri için KDV tevkifatı uygulanır. Bir malın KDV dahil satış fiyatı 6.900 ₺’yi geçmiyorsa, KDV tevkifatı uygulama zorunluluğu yoktur. Ancak her durumda KDV tevkifatı uygulanacak diye bir şey yoktur. Bu sebeple, yazımızın bu bölümünde tevkifat uygulamasının hangi mal alımlarında geçerli olduğuna bakacağız.

Kısmi tevkifat uygulanan mal teslimleri ana başlıklar halinde şöyle: 

• Külçe metal teslimleri,
• Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimi,
• Hurda ve atık teslimi,
• Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklardan elde edilen hammadde teslimi,
• Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri,
• Ağaç ve orman ürünleri teslimi,

Tevkifat uygulamasının tüm mal alımlarında geçerli olmadığını hatırlatmakta fayda var. Bu uygulamanın hangi mal alımlarında geçerli olabileceği uygulanan yasal düzenlemeler ve taraflar arasında yapılan sözleşmenin şartlarına bağlıdır.