Stopaj Nedir? Nasıl Hesaplanır? (Ücretsiz Stopaj Hesaplama Aracı)

İşletmelerin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi, uzun vadede hem finansal sıkıntılara hem de hukuki sorunlara yol açabilmektedir. Bu sorunlardan biri de doğru şekilde hesaplanmayan ve ödenmeyen stopaj vergisidir. Stopajın karmaşık yapısı, işletme sahiplerinin vergi hesaplamalarında hata yapma riskini artırırken, yanlış beyanlar cezai yaptırımlarla sonuçlanabilmektedir. Peki, stopaj nedir ve bu vergi nasıl doğru bir şekilde hesaplanır?

Bu içeriğimizde, işletmelerin yasal yükümlülüklerini yerine getirirken dikkat etmesi gereken stopaj vergisinin temel detaylarını açıklayarak, doğru hesaplama yöntemlerini ele alacağız. Keyifli okumalar dileriz!

Stopaj Nedir?

Stopaj, gelir veya kazanç üzerinden tahakkuk eden verginin, geliri elde eden kişi veya kurumdan doğrudan tahsil edilmesi yerine, bu geliri sağlayan kişi veya kurum tarafından kesilerek ilgili vergi dairesine beyan edilip ödenmesi yöntemidir. Bu vergi kesinti sistemi, vergi tahsilatını hızlandırmak ve vergi kaybını önlemek amacıyla kullanılmaktadır. Özellikle ücret, kira, temettü gibi kazanç türlerinde uygulanan stopaj, vergi sorumluluğunu gelir elde eden kişi yerine geliri sağlayan tarafa yüklemektedir.

Stopaj Vergisi Neden Alınır?

Stopaj vergisi, devletin vergi gelirlerini daha etkin bir şekilde tahsil etmesini ve vergi kaybını en aza indirmesini sağlamak amacıyla alınmaktadır. Bu yöntem, vergiye tabi gelirlerin kaynakta kesilerek tahsil edilmesini mümkün kılarak, beyan edilmemiş ya da eksik beyan edilmiş gelirlerin yol açabileceği kamu zararı riskini azaltır. Aynı zamanda stopaj uygulaması, vergi tahsilat sürecini hızlandırarak, vergi gelirlerinin bütçeye zamanında ve düzenli bir şekilde aktarılmasına katkı sağlar. Bu sebeple stopaj, vergi güvenliğini artıran ve kayıt dışı ekonominin önüne geçmeyi hedefleyen önemli bir mali araçtır.

Stopaj Neye Göre Hesaplanır?

Stopaj, ilgili gelir türüne ve yürürlükteki vergi mevzuatına göre belirlenen oranlar üzerinden hesaplanır. Bu oranlar, Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu gibi yasal düzenlemelerde yer alan maddelere göre farklılık gösterir. Stopaj hesaplanırken dikkate alınan temel unsurlar şunlardır:

1. Gelir Türü: Ücret, kira, serbest meslek kazancı, temettü gibi farklı gelir türleri için belirlenen stopaj oranları değişiklik göstermektedir.
2. Kesinti Yapan Kişi veya Kurum: Stopaj, geliri sağlayan taraf tarafından yapılır. Bu kişi ya da kurum “vergi sorumlusu” olarak adlandırılır. Vergi sorumlusu, stopaj oranını doğru hesaplamak ve ilgili vergi dairesine bildirmekle yükümlüdür.
3. Stopaj Oranları: Gelir türüne bağlı olarak, stopaj oranları kanunlarda belirtilmiştir. Örneğin, kira gelirlerinde %10, serbest meslek kazançlarında %20 gibi oranlar uygulanır. Bu oranlar dönemsel olarak güncellenebilmektedir.
4. Vergi Muafiyet ve İstisnaları: Bazı gelir türleri veya durumlar için stopajda muafiyet veya indirim uygulanabilir. Bu istisnalar, vergi mevzuatında detaylı şekilde belirtilmiştir.

Sonuç olarak, stopajın doğru hesaplanması için ilgili gelir türü, yürürlükteki mevzuat ve güncel stopaj oranlarının dikkate alınması gerekmektedir.

Stopaj Hesaplama Aracı

Stopaj Nasıl Hesaplanır?

Stopaj hesaplaması, elde edilen gelir türüne ve bu gelir için belirlenen stopaj oranına göre yapılır. Gelir sağlayan taraf, brüt tutar üzerinden belirlenen oranda kesinti yaparak bu tutarı vergi dairesine beyan eder. Bu yöntem, devletin vergi tahsilatını daha hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirmesini sağlar. Stopaj hesaplanırken, ilgili mevzuatta belirtilen güncel oranlar dikkate alınmalı ve hesaplama doğru yapılmalıdır. Stopaj vergisinin nasıl hesaplandığını bir örnek üzerinden açıklayalım:

Bir danışman, serbest meslek faaliyeti kapsamında bir firmaya hizmet veriyor ve firma bu hizmet karşılığında danışmana 10.000 TL ödeme yapıyor. Bu gelir için yürürlükteki stopaj oranı %20 olarak belirlenmiş.

Gelir Tutarı: 10.000 TL

Stopaj Oranı: %20

Stopaj Kesintisi: 10.000 x 0,20 = 2.000 TL

Danışmana Ödenecek Net Tutar: 10.000 – 2.000 = 8.000 TL

Vergi Dairesine Ödenecek Stopaj Tutarı: 2.000 TL

Sonuç:

• Brüt Gelir: 10.000 TL
• Stopaj Kesintisi: 2.000 TL
• Net Ödeme: 8.000 TL

Ücret Stopajı Nasıl Hesaplanır?

Ücret stopajı, çalışanlara ödenen brüt maaş üzerinden hesaplanan ve işverenin gelir vergisi kesintisi yaparak devlete ödediği bir vergi türüdür. Ücret stopajını hesaplarken, gelir vergisi dilimleri ve sigorta prim kesintileri dikkate alınır. Bu hesaplama adımlarını bir örnek üzerinden açıklayalım:

Bir çalışanın brüt maaşı 20.000 TL olsun. 2024 yılı gelir vergisi dilimleri ve stopaj oranları dikkate alınarak, çalışan için yapılacak kesintiler hesaplanacaktır.

Sigorta Primi (SGK) Kesintisi:

• SGK İşçi Payı: %14
• İşsizlik Sigortası İşçi Payı: %1

Toplam Sigorta Kesintisi: 20.000 x 0,15 = 3.000 TL

Bu kesinti sonrasında vergi matrahı hesaplanır: 20.000 – 3.000 = 17.000 TL

Gelir Vergisi Hesaplaması:

2024 yılı için ilk dilimde 32.000 TL’ye kadar olan gelirler %15 oranında vergilendirilir. Çalışanın 17.000 TL’lik matrahı bu dilimde yer almaktadır.

Gelir Vergisi: 17.000 x 0,15 = 2.550 TL

Damga Vergisi Kesintisi: Damga vergisi oranı brüt maaş üzerinden %0,759 olarak hesaplanır.

• 20.000 x 0,00759 = 151,80 TL

Kesinti Türü	Tutar (TL)

Brüt Ücret

20.000

SGK ve İşsizlik Primi

3.000

Gelir Vergisi

2.550

Damga Vergisi

151,80

Toplam Kesinti

5.701,80

Net Maaş

14.298,20

Bu örnekte, işveren çalışanın brüt maaşı üzerinden toplam 5.701,80 TL kesinti yapmış ve bu tutarı ilgili kurumlara stopaj vergisi olarak ödemiştir. Çalışana ise net olarak 14.298,20 TL maaş ödenmiştir.

Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?

Kira stopajı, ticari işletmelerin işyeri kiralamalarında brüt kira bedeli üzerinden hesaplanan ve kiracının, mülk sahibine yapacağı ödemeden kesinti yaparak vergi dairesine ödediği bir vergidir. Bu uygulama, devletin kira gelirlerinden doğan vergiyi doğrudan tahsil etmesini sağlar.

Bir işletme, bir işyeri için mülk sahibine aylık 10.000 TL kira ödemesi yapıyor. Mevzuata göre işyeri kira stopaj oranı %20 olarak uygulanıyor.

Brüt Kira Bedeli: 10.000 TL

Stopaj Oranı: %20

Kira Stopaj Kesintisi: 10.000 x 0,20 = 2.000 TL

Mülk Sahibine Ödenecek Net Kira: 10.000 – 2.000 = 8.000 TL

Vergi Dairesine Ödenecek Stopaj Tutarı: 2.000 TL

Brüt Kira: 10.000 TL

Stopaj Kesintisi: 2.000 TL

Net Kira Ödemesi: 8.000 TL

Bu örnekte, işletme (kiracı), mülk sahibine 8.000 TL ödeme yapar ve 2.000 TL’lik kira stopajını vergi dairesine beyan edip öder. Böylece mülk sahibinin kira gelirine ilişkin vergi devlete doğrudan kiracı tarafından aktarılmış olur.

NOT: Kira stopaj oranı kanunlarla belirlenmektedir. Dönemsel olarak güncellenebildiğinden dolayı, kira sözleşmesi yapılırken güncel oranların kontrol edilmesi oldukça önemlidir.

Stopaj Nasıl ve Nereye Ödenir?

Stopaj, vergi sorumlusu olan kişi veya kurum tarafından belirli aralıklarla vergi dairesine beyan edilerek ödenir. Kesinti yapan taraf, elde edilen gelire ilişkin stopaj hesaplamasını yapar ve bu tutarı ilgili vergi beyannamesi ile birlikte devlete aktarır. Stopaj ödemesi için izlenmesi gereken temel adımlar şunlardır:

1. Stopaj Beyannamesi Hazırlama: Stopaj kesintisi yapan kişi veya kurum, kesinti tutarlarını aylık ya da üç aylık olarak Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile vergi dairesine beyan eder. Bu beyanname elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemi üzerinden hazırlanır ve gönderilir.
2. Ödeme Süresi: Stopaj vergisi, her ayın sonunda veya üç aylık dönemlerin sonunda, takip eden ayın 23. günü mesai bitimine kadar beyan edilir. Ödeme ise beyanname verilmesini takip eden 26. güne kadar yapılmalıdır.
3. Ödeme Yöntemleri: Stopaj vergisi ödemesi şu kanallar aracılığıyla yapılabilir; vergi dairesi, bankalar ve online ödeme (İnteraktif Vergi Dairesi)
4. Belge ve Dekont Alma: Ödeme yapıldıktan sonra ödeme dekontu veya makbuz alınmalı ve muhasebe kayıtlarına işlenmelidir. Bu belge, stopaj vergisinin yasal olarak ödendiğini kanıtlar.

Stopaj Ne Zaman Ödenir?

Stopaj vergisi ödemeleri, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından her yıl başında yayımlanan vergi ödeme takvimine göre gerçekleştirilir. Vergi sorumluları, beyan ve ödeme yükümlülüklerini bu takvime uygun olarak yerine getirmek zorundadır. İşletmelerin gelir türüne ve faaliyet hacmine bağlı olarak, stopaj ödemeleri aylık veya üç aylık dönemler halinde yapılabilir.

Aylık beyannameye tabi olan stopaj ödemeleri, ilgili gelirlerin elde edildiği ayı takip eden 26. gün mesai bitimine kadar vergi dairesine beyan edilmelidir. Üç aylık beyanname kapsamındaki stopaj vergileri ise her üç aylık dönemin sonunda, ilgili dönemi takip eden ayın 26. günü beyan edilerek ödenir.

Öte yandan, kira geliri gibi yıllık gelirlerden doğan stopaj vergisi ödemeleri, iki taksit halinde yapılır. Bu kapsamda, yıllık beyan edilen gelirlerin stopaj vergisi taksitleri Mart ve Temmuz aylarında ödenmek üzere planlanmıştır. Vergi yükümlülüklerinin belirtilen sürelerde ve usule uygun bir şekilde yerine getirilmesi, mükelleflerin cezai yaptırımlarla karşılaşmasını engelleyen önemli bir husustur.

Güncel Stopaj Oranları

Mükellef, stopaj vergisini gelirin brüt miktarından belirli bir oranda kesinti yaparak hesaplar ve öder. Stopajı belirleyen bir diğer etken ise ücretin türüdür. Kira geliri, maaş ödemeleri, serbest çalışan gibi birçok ücret türü bulunmaktadır. Farklı ücret türlerine göre de stopaj oranları değişmektedir. Bununla birlikte, stopaj oranları yıllara göre değişiklik göstermektedir. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde yer alan bazı ücret türüne göre değişen güncel (2024) stopaj oranları aşağıdaki gibidir:

İlgili Madde	Açıklama	Stopaj Oranı (%)
GVK 94/1	Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre.	15-40 (Gelir vergisi tarifesine göre)
GVK 94/2	Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç).	20
GVK 94/2-a	18. madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden.	17
GVK 94/2-b	Diğerlerinden.	20
GVK 94/3	42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dâhil) ödenen istihkak bedellerinden.	5
GVK 94/4	Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden.	20
GVK 94/5-a	70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden.	20
GVK 94/5-b	Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden.	20
GVK 94/5-d	Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlara ait diplomatik statüsü bulunmayan gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden.	20
GVK 94/6-b/i	Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75. maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz).	10
GVK 94/6-b-ii	Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75. maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz).	10
GVK 94/7	4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarına sağlanan gelirlerden.	0
GVK 94/7-ba	Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerin; vadesi 1 yıla kadar olanlardan elde edilen faizlerinden.	7
GVK 94/7-bb	Tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarının; vadesi 1 yıla kadar olanlardan elde edilen faizlerinden.	7
GVK 94/10-a	Başbayiler hariç olmak üzere, 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans oyunlarına ilişkin olarak; bilet, kupon ve benzerlerini satanlara, düzenlenen her türlü bahis ve şans oyunlarının oynatılmasına aracılık edenlere, diğer kişilerce çıkartılan bu nitelikteki biletleri satanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden.	15
GVK 94/10-b	4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden.	20
GVK 94/11-a	Çiftçilerden satın alınan hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için; ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için.	1
GVK 94/11-aii	Ticaret borsalarında tescil ettirilmeksizin satın alınanlar için.	2
GVK 94/11-b	Diğer ziraî mahsuller için; ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için.	2
GVK 94/11-bii	Ticaret borsalarında tescil ettirilmeksizin satın alınanlar için.	4
GVK 94/11-c	Ziraî faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için; orman idaresine veya orman idaresine karşı taahhütte bulunan kurumlara yapılan ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, ürünlerin toplanması, taşınması ve benzeri hizmetler için.	2
GVK 94/11-cii	Diğer hizmetler için.	4
GVK 94/12	PTT acenteliği yapanlara, bu faaliyetleri nedeniyle ödenen komisyon bedeli üzerinden.	20
GVK 94/13-a	Esnaf muaflığından yararlanan kişilere yapılan mal ve hizmet alımları karşılığında stopaj uygulanmasını düzenler.	2

Stopaj Oranları Nasıl Belirlenir?

Stopaj oranları, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen kurallara göre hesaplanır. Bu oranlar, ödenecek gelir türü, kişinin gelir düzeyi, aile durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişiler gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu gibi mevzuatlar, stopaj oranlarının hangi kazançlar için ne kadar olacağını düzenlemektedir. Stopaj oranlarının belirlenmesinde şu kriterler önemli rol oynamaktadır:

1. Kazanç Türü: Stopaj oranları, elde edilen kazancın türüne göre farklılık gösterir. Örneğin, kira gelirleri, serbest meslek kazançları veya temettü ödemeleri için farklı oranlar uygulanır.

2. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre: Stopaj, genellikle ücret, kira, serbest meslek kazançları ve diğer gelir türleri üzerinden ödenir. Gelir Vergisi Kanunu, bu gelirler için belirli oranlar sunar ve değişiklikler Resmî Gazete’de yayınlanarak güncellenir.

3. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre: Şirketler ve tüzel kişiler için uygulanan stopaj oranları Kurumlar Vergisi Kanunu’na dayanır. Özellikle yabancı kişi ve kurumlara yapılan ödemelerde stopaj uygulanır.

4. Özel Durumlar ve Anlaşmalar: Türkiye’nin diğer ülkelerle imzaladığı çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, stopaj oranlarını etkileyebilir. Bu anlaşmalar, belirli ödemeler için daha düşük oranlar getirebilir.

Stopaj oranları her yıl güncellenmektedir, bu nedenle güncel mevzuatları takip etmek önemlidir. Vergi daireleri ve Maliye Bakanlığı, stopaj oranları konusunda en güvenilir kaynaklardır.

Stopaj ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kira Stopajı Nedir?

Gayrimenkul kira gelirlerinden kesilen vergi türüne kira stopajı denir. Kira stopajı brüt kira bedeli üzerinden hesaplanır. Bununla birlikte, kira stopaj oranı % 20 şeklindedir. Ayrıca diğer stopaj vergilerinden farklı olarak bu vergiyi mal sahibi değil, kiracı öder.

Mevduat Stopajı Nedir?

Bankalardaki mevduat hesapları, temel olarak vadeli ve vadesiz olmak üzere ikiye ayrılır. Vadeli hesaplarda, paranızı belirli bir süre için bankada tutmayı taahhüt edersiniz. Bu süre sonunda, paranıza ek olarak, vade süresine göre değişen bir faiz geliri de kazanırsınız. Ancak bu faiz gelirinden bir vergi kesintisi yapılır. İşte bu vergi kesintisine mevduat stopajı denir. 

Stopaj Kesintisi Nedir?

Stopaj kesintisi, gelir elde edildiği anda kaynağında kesilen ve vergi yükümlüsü adına vergi dairesine yatırılan bir vergi ön ödemesidir. Gelir vergisi, kurumlar vergisi gibi vergilerin bir kısmının veya tamamının peşin olarak tahsil edilmesini sağlar.

Stopaj Kesintisi Neden Yapılır?

Stopaj kesintisi, vergi tahsilatını düzenli ve güvenli hale getirmek, vergi kaçakçılığını önlemek ve devlet bütçesine istikrarlı bir gelir akışı sağlamak amacıyla uygulanır. Gelir vergisi gibi bazı vergilerin yıl sonunda beyan usulüyle tahsil edilmesi, tahsilat sürecinde belirsizlikler yaratabilir ve vergi kayıp riskini artırabilir. Stopaj sistemi, verginin kaynağında kesilerek doğrudan hazineye aktarılmasını sağlayarak bu riskleri minimize eder ve vergi gelirlerinin düzenli olarak tahsil edilmesini güvence altına alır. Ayrıca, vergi yükümlüsünün yıllık vergi beyannamesi verme yükünü de hafifletir.

Stopaj Vergisini Kim Öder?

Stopaj vergisi, gelir elde eden kişiden (vergi mükellefi) kesinti yoluyla tahsil edilir. Ancak, fiilen ödemeyi yapan, geliri ödeyen kurum veya kişidir (vergi sorumlusu). Vergi sorumlusu, yaptığı ödemeden stopaj kesintisi yaparak kalan tutarı mükellefe öder ve kestiği vergiyi vergi dairesine yatırmakla yükümlü olur. Bu sistemde, vergi mükellefi gelirinin brüt tutarını değil, stopaj düşüldükten sonraki net tutarını alır. Ödenen stopaj vergisi, mükellefin yıllık vergi beyannamesinde mahsup edilebilir veya iade alınabilir.

Kimler Stopaj Vergisi Ödemez?

Stopaj vergisi ödeme yükümlülüğü, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen bazı kişi ve kurumlar için istisna tutulmuştur. Öncelikle, vergiden muaf esnaf statüsündeki kişiler, yaptıkları ticari faaliyetler dolayısıyla stopaj vergisi ödemekle yükümlü değildir. Ayrıca, dar mükellefiyete tabi olmayan yabancı diplomatik temsilcilikler ve uluslararası kuruluşlar, vergi anlaşmaları gereği stopaj vergisi kapsamı dışında bırakılabilir. Bunun yanı sıra, vergi kanunlarında açıkça belirtilen muafiyetler veya istisnalar kapsamında değerlendirilen gelir türlerinden elde edilen kazançlar üzerinden de stopaj vergisi alınmamaktadır. Bu bağlamda, söz konusu muafiyetler, ulusal mevzuat ve uluslararası anlaşmalarda belirlenen hükümlere göre şekillenmektedir.

İndirimli Stopaj Nedir?

İndirimli Stopaj, 31 Aralık 2022 tarihine kadar uygulanan bir yöntemdir. 31 Aralık 2022 tarihine kadar mevduat ve katılım hesaplarında tutulan TL birikimleri için; vadesi 6 aya kadar olan hesaplarda %15 yerine %5, 1 yıla kadar olanlarda %12 yerine %3, 1 yıldan uzun olanlar için ise %10 yerine %0 olarak stopaj kesintisi uygulanır.

Hangi Ödemelerde Stopaj Kesintisi Yapılır?

Stopaj kesintisi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca belirli ödeme türlerinde uygulanır. Bu ödemeler, hem gerçek kişiler hem de kurumlar tarafından elde edilen gelirler üzerinde yapılır ve kesinti yükümlülüğü ödemeyi gerçekleştiren tarafa aittir. Stopaj kesintisi yapılan başlıca ödeme türleri şunlardır:

• Ücret Ödemeleri: Çalışanlara yapılan maaş ve ücret ödemelerinden stopaj kesintisi yapılır.
• Serbest Meslek Ödemeleri: Avukat, doktor, mali müşavir gibi serbest meslek sahiplerine yapılan ödemeler stopaja tabidir.
• Kira Ödemeleri: İş yeri kira ödemeleri üzerinden stopaj kesintisi yapılır.
• Kar Payı (Temettü) Ödemeleri: Tam ve dar mükellef gerçek kişilere dağıtılan kar payları stopaj kapsamındadır.
• Telif ve Patent Ödemeleri: Telif hakkı sahiplerine yapılan ödemeler üzerinden stopaj kesintisi yapılır.
• Faiz ve Repo Gelirleri: Mevduat faizleri ve repo gelirleri gibi sermaye iratları üzerinden stopaj uygulanır.
• Zirai Ürün Alımları: Çiftçilerden satın alınan zirai ürünler ve hizmetler için yapılan ödemelerde stopaj kesintisi yapılır.
• Komisyon ve Prim Ödemeleri: Şans oyunları, PTT acentelikleri ve benzeri faaliyetler için yapılan komisyon ve prim ödemeleri de stopaj kapsamındadır.

Bu ödeme türlerinde, ilgili mevzuata göre belirlenen oranlarda stopaj kesintisi yapılır ve ödemeyi gerçekleştiren taraf, kesinti tutarını vergi dairesine beyan ederek öder.

Stopaj Beyannamesi Nasıl Doldurulur?

Stopaj beyannamesi, vergi sorumlusunun gelir üzerinden yaptığı kesintileri beyan ettiği resmi bir belgedir. Bu beyanname, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MPHB) olarak adlandırılır ve elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sistemine gönderilir. Beyanname doldurulurken dikkat edilmesi gereken adımlar şunlardır:

1) GİB Portalına Giriş Yapın

Stopaj beyannamesi, Dijital Vergi Dairesi veya e-Beyanname sistemi üzerinden doldurulur. Kullanıcı adı ve şifre ile sisteme giriş yapın.

2) Beyanname Türünü Seçin

Menüden Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MPHB) seçeneğini tıklayın. Aylık veya üç aylık dönem seçiminizi yapın.

3) Vergi Kesintisi Yapılan Ödeme Türlerini Belirleyin

Beyannamede yer alan tabloda, stopaj kesintisi yapılan gelir türlerini (ücret, kira, serbest meslek kazancı, vb.) seçin.

• Ücret Ödemeleri: Çalışanların brüt maaşlarını ve yapılan kesintileri girin.
• Serbest Meslek Ödemeleri: Serbest meslek sahiplerine yapılan ödemeleri ve stopaj tutarını belirtin.
• Kira Ödemeleri: İşyeri kirası ödemeleri ve kesilen stopaj tutarını yazın.

4) Kesinti Tutarlarını Girin

İlgili satırlara stopaj oranlarını ve kesilen tutarları eksiksiz şekilde girin. Vergi kanunlarına göre güncel oranlar kullanılmalıdır.

5) Sigorta ve Prim Bilgilerini Ekleyin

Çalışanların SGK prim bilgilerini ve işsizlik sigortası kesintilerini girin. Bu adım, çalışan bildirimi açısından zorunludur.

6) Beyannameyi Kontrol Edin ve Onaylayın

Girilen bilgilerin doğruluğunu kontrol ettikten sonra beyannameyi onaylayın. Sistem üzerinden “Beyanname Gönder” butonuna tıklayarak beyanınızı iletin.

7) Tahakkuk Fişini Alın

Beyanname gönderildikten sonra, sistem tarafından tahakkuk fişi oluşturulur. Bu fiş, stopaj ödemenizi yaparken kullanılacak resmi belgedir.

Stopaj ile Gelir Vergisi Arasındaki Fark Nedir?

Stopaj vergisi de gelir vergisi de gelir üzerinden alınmaktadır. Fakat bu iki vergi arasında farklılıklar vardır. Bu farklılıklara bakacak olursak:

• Stopaj Vergisinde gelir kaynağında kesilir. Diğer bir deyişle gelir, elde edildiği sırada kesintiye uğrar. Örneğin, maaştan, kiradan, faizden stopaj kesilir. Diğer vergiler matrah üzerinden kesilirken stopaj, direkt gelir kaynağından kesilmektedir. Ayrıca stopaj vergisi, gelir vergisinin bir alt türü olan özel bir tür vergidir. Gelir elde eden kişi stopaj vergisini ödemek zorundadır. Ödemeyi genellikle stopajı kesen kişi (işveren, kiracı gibi) vergi dairesine öder.

• Gelir Vergisi ise, yılda bir kez, elde edilen tüm gelirler üzerinden hesaplanır ve ödenir. Genel bir tür vergidir. Dolayısıyla tüm gelir türlerinden alınır. 

Stopaj İadesi Mümkün mü? Mümkünse Nasıl Alınır?

Evet, belirli durumlarda stopaj iadesi alınması mümkündür. Vergi kanunlarına göre, gelir üzerinden kesilen stopaj tutarı, mükellefin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilen vergi borcundan fazla ise, fazla ödenen tutar iade edilebilir. Stopaj iadesi, özellikle serbest meslek erbapları, kira geliri beyan edenler ve temettü geliri elde eden kişiler için geçerlidir. İade süreci, Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) yapılan başvurular yoluyla gerçekleştirilir. Stopaj iadesi almak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

• Yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamesi Verin: Stopaj iadesi talebi, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ile yapılır. Beyanname, vergi yılı sonunda, ilgili dönemi takip eden yılın Mart ayında verilir.
• Fazla Ödenen Vergiyi Beyan Edin: Beyannamede, gelir üzerinden kesilen stopaj tutarını ve yıl içinde ödenen vergileri eksiksiz şekilde belirtin. Vergi hesaplaması sonucunda fazla ödeme yapılmışsa, bu tutar iade edilebilir vergi olarak gösterilir.
• GİB Sisteminden Başvuru Yapın: Beyannamede, gelir üzerinden kesilen stopaj tutarını ve yıl içinde ödenen vergileri eksiksiz şekilde belirtin. Vergi hesaplaması sonucunda fazla ödeme yapılmışsa, bu tutar iade edilebilir vergi olarak gösterilir.
• Gerekli Belgeleri Ekleyin: Vergi dairesi, iade işlemi için bazı belgeler talep edebilir. Bu belgeler şunlardır: Tahakkuk fişleri, vergi kesintisi yapılmış gelir belgesi, kira kontratı veya serbest meslek makbuzları.
• İade Sürecini Takip Edin: Başvuru yapıldıktan sonra, iade işleminin durumu GİB sistemi üzerinden takip edilebilir. İadenin onaylanmasının ardından, fazla ödenen tutar mükellefin banka hesabına aktarılır.

Serbest Meslek Kazançlarında Stopaj Nasıl İşler?

Serbest meslek kazançları, avukatlar, doktorlar, mali müşavirler ve danışmanlar gibi serbest çalışan kişiler tarafından elde edilen gelirlerdir. Bu gelirler, stopaj vergisine tabidir. Serbest meslek kazançlarında stopaj %20 oranında uygulanmaktadır. Serbest meslek makbuzu düzenlerken KDV hesaplamasının doğru yapılması da oldukça önemlidir. Çünkü makbuz hem stopajı hem de %18 oranında KDV’yi içerir. Brüt tutar üzerinden %20 stopaj ve %18 KDV hesaplanarak toplam vergi kesintisi belirlenir.

Yurt Dışından Elde Edilen Gelirlerde Stopaj Nasıl Uygulanır?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca, Türkiye’de ikamet eden gerçek kişiler (tam mükellef), Türkiye’de ve yurt dışında elde ettikleri tüm gelir ve kazançlar üzerinden Türkiye’de vergi öderler. Dolayısıyla Türkiye’de ikamet ediyorsanız, yurt dışından elde ettiğiniz gelirlerin Türkiye’de vergilendirilmesi ve stopaj uygulanması gerekecektir. Türkiye’de ikametten kasıt ise, bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazladır oturuyor olmanızdır. Neticede Türkiye’ye yerleşmişseniz ve başka bir ülkede ikametiniz yoksa yurt dışından elde ettiğiniz gelirlerde vergi vermeniz gerekmektedir. Ayrıca stopaj vergisi oranı, %10 ile %30 arasında değişebilmektedir.

Ancak bazı gelir türleri ve belirli durumlar için istisnalar söz konusudur. Bununla birlikte yurt dışında ikamet ediyor ve kazancınızı yurt dışından elde ediyorsanız, bu durumda stopaj vergisi ödemezsiniz.

Stopaj Muafiyeti Nedir? Kimler Bu Muafiyetten Yararlanabilir?

Stopaj muafiyeti, belirli kişi ve kurumların bazı gelir türleri üzerinden yapılan kesintilerden muaf tutulmasını ifade eder. Bu muafiyet, vergi mevzuatında belirtilen istisnai durumlar, teşvikler ve uluslararası anlaşmalar çerçevesinde uygulanır. Vergiden muaf esnaf, kamu kurumları, uluslararası kuruluşlar ve yabancı diplomatik temsilcilikler gibi belirli kişi ve kurumlar, stopaj muafiyetinden yararlanabilir. Ayrıca, vergi teşviklerinden yararlanan yatırımcılar, belirli dönemlerde uygulanan kira stopaj muafiyeti veya serbest meslek stopaj indirimi gibi avantajlardan faydalanabilir. Bu muafiyetler, genellikle ekonomik faaliyetleri desteklemek, kayıt dışılığı azaltmak ve belirli sektörleri teşvik etmek amacıyla uygulanır.