EXW (Ex Works) Teslim Şekli: Genel Bilgiler ve İşleyiş Süreci

İşletmeler için EXW teslim şekli, lojistik yönetimi ve maliyet kontrolü konusunda stratejik avantajlar sunmaktadır. Satıcılar için riskin minimize edildiği bu yöntem, aynı zamanda alıcıların taşıma, sigorta ve gümrük işlemleri gibi süreçlerde daha fazla kontrol sahibi olmalarını sağlamaktadır. Ancak ticaretin sorunsuz yürütülmesi, bu teslim şeklinin gerektirdiği sorumluluklar ve dikkat edilmesi gereken detaylar hakkında bilinçli olmayı gerektirmektedir.

Bu içeriğimizde, EXW teslim şeklinin ne olduğunu, nasıl işlediğini, avantajlarını, alıcılar için nelere dikkat edilmesi gerektiğini, alıcı ve satıcıya yüklediği sorumlulukları detaylandıracağız. Keyifli okumalar!

EXW (Ex Works) Teslim Şekli Nedir?

EXW (Ex Works), satıcının malı belirlenen noktada alıcıya teslim ettiği ve alıcının taşıma, sigorta ve gümrük işlemlerinden sorumlu olduğu, Incoterms 2020’de tanımlanan bir teslim şeklidir. Türkçe’de “iş yerinde teslim” anlamına gelmektedir. EXW (Ex Works), satıcıya en az sorumluluk yükleyen teslim şekli olarak öne çıkmaktadır.

EXW Teslim Şekli Nasıl Çalışır?

EXW ticareti, satıcının malı belirlenen yerde alıcıya hazır hâle getirmesi ile başlamaktadır. Satıcı, ürünlerin yalnızca uygun şekilde paketlenmesi ve belirlenen teslim noktasında hazır bulundurulmasından sorumlu olmaktadır. Alıcı ise malların teslim alınmasından itibaren taşınması, sigortalanması, ihracat ve ithalat gümrük işlemlerinin tamamlanması gibi tüm süreçleri yönetmektedir. Bu şekilde taraflar arasındaki yükümlülükler ve riskler net bir şekilde ayrılmaktadır.

EXW Teslim Şeklinin Avantajları

EXW teslim şekli, satıcı açısından sorumlulukların en az seviyede olduğu, dolayısıyla risklerin de minimize edildiği bir ticaret yöntemi olarak tercih edilmektedir. Bu yöntem hem küçük ölçekli ihracatçılar hem de net bir şekilde belirlenmiş sorumluluklar sayesinde tarafların iş süreçlerini kolaylaştırmaktadır. Aşağıda, EXW teslim şeklinin avantajları şekilde listelenmektedir:

• Satıcı, yalnızca malları belirlenen yerde hazır hâle getirdiği için sorumluluğu ve riski asgari seviyede kalmaktadır.
• Küçük ölçekli ihracatçılar, lojistik ve gümrük süreçleriyle ilgilenmeden ticaret yapabilmektedir.
• Tarafların EXW yükümlülükleri net bir şekilde ayrıldığı için anlaşmazlıkların azalmasına olanak tanımaktadır.

Yukarıdaki sebeplerle EXW, uluslararası ticarette sıkça tercih edilen yöntemler arasında yer almaktadır.

EXW Teslim Şeklinin Dezavantajları

EXW (Ex Works) teslim şekli, tarafların sorumluluklarını net bir şekilde belirlemesi açısından avantaj sağlasa da bazı dezavantajları da beraberinde getirmektedir. Bilhassa alıcı için daha fazla sorumluluk ve risk anlamına gelen bu yöntem, ticaret süreçlerinde bazı zorluklar yaratmaktadır. Aşağıda, EXW teslim şeklinin öne çıkan dezavantajları sıralanmaktadır:

• Alıcı, EXW taşıma, sigorta ve gümrük işlemlerinden sorumlu olduğu için süreç daha karmaşık hâle gelebilmektedir.
• İthalatçı, malları satıcıdan teslim aldığı andan itibaren teslimat süreci boyunca tüm EXW risklerini üstlenmektedir.
• Alıcı için EXW ithalat ve taşımacılık prosedürlerinin yönetimi, daha maliyetli ve zaman alıcı olabilmektedir.

EXW teslim şekli, özellikle alıcı için lojistik süreçlerde büyük bir sorumluluk ve risk yaratmaktadır. Alıcı, EXW teslimat süresini tek başına yönetmek ve organize etmek ile görevlidir. Bu dezavantajlar, taraflar arasında net bir planlama yapılmadığında ticari ilişkilerin zedelenmesine yol açabilir. Bu nedenle teslim şekli seçilirken tarafların EXW sorumluluklarını ve risklerini dikkatlice değerlendirilmesi gerekmektedir.

EXW Teslim Şeklinin Temel Özellikleri

EXW teslim şeklinin temel yapısı, ihracatçıyı, yani satıcıyı süreç boyunca rahatlatmak üzerine kuruludur. Bu teslim şeklinde satıcının tek yapması gereken, malları belirlenen noktada alıcıya tamamen hazır bir şekilde tutup fabrika teslimi yapmaktır. Malları teslim aldığı andan itibaren alıcı, risk devrini de almış, bütün sorumluluğu yüklenmiş olmaktadır. Ayrıca bu teslim şeklinde taşıma ve sigorta işlemleri de alıcı tarafından yapılmaktadır. Hem ithalat hem de ihracat süreçlerinde EXW gümrükleme işlemleri, EXW navlun masrafları gibi noktalar da alıcının sorumluluğu altındadır.

EXW Teslim Şeklinde Fiyatlandırma

Fiyatlandırma, ihracatçının sadece malın EXW fabrika çıkışındaki çıplak maliyetlerini içeren bir fiyat sunmasıyla gerçekleşmektedir. Söz konusu fiyatlandırma, satıcının üretim maliyetlerini ve kâr payını kapsamaktadır. Ancak taşıma, sigorta, gümrükleme gibi bedeller, satıcının sorumluluğunda olmadığı için EXW fiyatlandırmasına dâhil edilmemektedir. Alıcı, fiyatlandırmaya sorumluluğu altında olan EXW taşıma maliyetleri gibi ek masrafları da ekleyerek kendi maliyetini hesaplayabilir.

EXW Fiyat Hesabı Nasıl Yapılır?

EXW Bedeli = Üretim Maliyeti + Paketleme Maliyeti + Satıcının Kâr Marjı

EXW maliyet hesaplamasında malın üretimi için kullanılan ham madde, işçilik, enerji gibi bütün gider kalemleri belirlenmektedir. Malların nakliyeye uygun şekilde paketlenmesi için yapılan harcamalar da bu hesaba katılmaktadır. Böylelikle çıplak üretim ve hazırlama maliyeti ortaya çıkmaktadır. Ardından satıcı, bu hesaba kendi belirlediği kâr marjını eklemektedir. Bu şekilde hesaplanan fiyat, EXW maliyetini oluşturmaktadır.

EXW ve FOB Teslim Şekli Arasındaki Farklar

EXW ve FOB (Free on Board), uluslararası ticarette sıkça tercih edilen iki teslim şeklidir. Incoterms kapsamına giren bu iki teslim şekli hem alıcılar hem de satıcılar için farklı sorumluluk ve maliyet dağılımları sunmaktadır. EXW ve FOB farkını aşağıda detaylıca öğrenebilirsiniz.

• Taşıma ve Nakliye Sorumluluğu: EXW teslim şeklinde alıcı, ürünlerin teslim yerinden nihai varış noktasına kadar olan tüm taşıma işlemlerini organize etmektedir. FOB teslim şeklinde ise satıcı, malları teslim yeri olan gemiye yükleme aşamasına kadar olan taşıma işlemlerini üstlenmektedir.
• Risk Transfer Noktası: EXW’de malların satıcının belirttiği EXW teslim yerinde teslim alınmasıyla bütün riskler alıcıya geçmektedir. FOB’da alıcıya risk devri, malların gemiye yüklenmesiyle yapılmaktadır.
• Gümrükleme İşlemleri: İhracat gümrükleme işlemleri, EXW tedarik zincirinde alıcıya, FOB’da ise satıcıya aittir.
• Fiyatlandırma ve Kapsam: EXW teslim şeklinde fiyat, malların fabrika çıkışındaki maliyetini kapsamaktadır. FOB’da ise mallar gemiye yükleninceye kadar gerçekleştirilen gümrük masraflarını da içermektedir.
• Kullanım Alanları: EXW, tüm taşıma modlarına uygun bir teslim şeklidir. FOB ise deniz yolu taşımacılığında yaygındır ve deniz ticaretine uygun, büyük hacimli, uzun mesafeli sevkiyatlar için tercih edilmektedir.

EXW ve FOB teslim şekillerinin birbirinden farklı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. EXW, satıcılar için daha az sorumluluk sunarken alıcılar için daha fazla maliyet ve risk getirmektedir. FOB ise daha dengeli bir maliyet ve sorumluluk paylaşımı sağlamaktadır. Ticarette doğru teslim şekli seçimi, tarafların beklentilerine ve lojistik ihtiyaçlarına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

EXW Teslim Şeklinde Yükümlülükler

Yükümlülüklerin satıcı ve alıcı arasında net bir şekilde ayrıldığı bir ticaret yöntemi olan EXW teslim şeklinde özellikle ithalatçıya ciddi sorumluluk yüklenmektedir. İki tarafın da üstlendiği görevleri özen içerisinde tamamlaması, organizasyonel akıcılık sağlayarak iş birliğini güçlendirmektedir. Aşağıda, satıcıya ve alıcıya düşen sorumluluklara ayrı ayrı ve detaylı bir şekilde göz atabilirsiniz.

Satıcıya Düşen Sorumluluklar

EXW tedarik zincirinde satıcı, yalnızca malları alıcının belirtilen zamanda teslim alması için hazır hâle getirmekle yükümlü bulunmaktadır. Bunun dışında taşımacılık, sigorta ve gümrükleme süreçlerinden sorumlu olmamaktadır. Satıcı, teslim noktası içinde malların uygun şekilde paketlenmesini sağlamaktadır.

Alıcıya Düşen Sorumluluklar

Alıcı, malların teslim alınmasından itibaren taşınması, sigortalanması, EXW ihracat/ithalat işlemleri ve gümrük dâhil olmak üzere tüm süreçlerden sorumlu olmaktadır. Alıcı, EXW taşıma sorumluluğu gibi yükümlülüklerin yanı sıra taşıma sırasında oluşabilecek zarar ve riskleri de üstlenmektedir. Fabrika çıkışıyla riskleri devralan alıcı, EXW sevkiyatının güvenli bir şekilde tamamlanabilmesi için tüm EXW süreç yönetimini titizlik içerisinde gerçekleştirmek ile mükelleftir.

EXW Teslim Şekline Yetki ve Sorumluluk Dağılım Tablosu

EXW teslim şekline göre yetki ve sorumlulukların nasıl dağıldığını açıklayan aşağıdaki tabloya göz atabilir, alıcı ile satıcı arasındaki yükümlülük dağılımını net bir şekilde inceleyebilirsiniz.

İşlem Noktası	Masraflar	Riskler
Paketleme	Satıcıya ait	Satıcıya ait
Ön Taşıma	Alıcıya ait	Alıcıya ait
İhracat Gümrük İşlemleri	Alıcıya ait	Alıcıya ait
Ana Taşıma Aracı Yükleme	Alıcıya ait	Alıcıya ait
Ana Taşıma	Alıcıya ait	Alıcıya ait
Ulaşım Sigortası	Alıcıya ait	Alıcıya ait
Ana Taşıma Aracından Boşaltma	Alıcıya ait	Alıcıya ait
İthalat Gümrük İşlemleri	Alıcıya ait	Alıcıya ait
Son Taşıma	Alıcıya ait	Alıcıya ait

Gördüğünüz üzere alıcının sorumlulukları, son derece geniş bir alanı kapsamaktadır. Buna karşılık sade malların fabrika çıkışında satıcı tarafından hazırlanması gerekmektedir. Bu durum, satıcının yükümlülüklerini en aza indirirken alıcının EXW lojistik ve mali sorumluluklarını artırmaktadır.

EXW Şartlarında Sigorta Sorumluluğu

EXW sigorta yükümlülüğü, tamamen alıcıya aittir. Satıcıdan malları teslim alan alıcı, taşıma sürecinde meydana gelebilecek olası hasar ve kayıpları gidermekle sorumludur. Bu yükümlülüğü yerine getirebilmek için de alıcının sigorta işlemlerini organize edip teslim süresi boyunca ortaya çıkacak masrafları ödemesi gerekmektedir.

EXW Teslim Şeklinde Gümrük Belgelerini Kim Düzenler?

EXW teslim şartlarına göre ihracat ve ithalat işlemleri için gerekli belgeler, gümrükleme sorumluluğunu üstlenen taraf, yani alıcı tarafından düzenlenmektedir. Satıcı, sadece malları anlaşılan teslim noktasında hazır tutmaktadır. Yani ihracatçı taraf olmasına rağmen ihracat ile ilgili EXW belgelerinin hazırlanması konusunda herhangi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Alıcı hem ihracat hem ithalat için EXW gümrük ve nakliye belgelerinin eksiksiz bir şekilde düzenlenmesini sağlayarak kendi payına düşen ithalat sürecinin sorunsuz tamamlanmasını sağlamaktadır.

EXW Teslim Şekli ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

EXW Teslim Şekli Hangi Taşıma Türünde Kullanılabilir?

EXW teslim şekli, kısa mesafeli ve sıklıkla kara yolu taşımacılığında tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra demir yolu, hava yolu ve deniz yolu taşımacılığı için de uygun bir teslim yöntemi olmaktadır. Mallar, satıcının belirttiği teslimat noktasından alıcının seçtiği taşıma türüyle sevk edilmektedir. Hangi taşıma türünün seçileceği alıcının ticari planlarına bağlı olarak değişmektedir.

EXW Teslim Şeklinde Navlun Ücreti Kimin Tarafından Ödenir?

EXW teslim şeklinde navlun ücreti, tamamen alıcı tarafından ödenmektedir. Alıcı, satıcının belirttiği teslimat noktasından itibaren tüm lojistik ve nakliye masraflarını karşılamaktadır. Satıcı, malın teslimat noktasına kadar sorumluluğu üstlenmektedir. Sonrası, alıcının kontrolüne geçmektedir. Bu nedenle navlun ücreti gibi taşıma maliyetleri, alıcının sorumluluğunda bulunmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Teslimat Noktası Nasıl Belirlenir?

EXW teslim şeklinde teslimat noktası, satıcının fabrikası, deposu veya anlaşmaya göre belirlediği bir yer olmaktadır. Teslimat yeri, sözleşmede net bir şekilde belirtilmektedir. Yani daha süreç başlamadan taraflar arasında mutabakat sağlanmaktadır.

EXW Teslim Şekli Hangi Taşıma Modlarında Kullanılabilir?

EXW teslim şekli, kara, hava, deniz ve demir yolu taşımacılığı gibi tüm taşıma modlarında kullanılabilmektedir. Ancak alıcı, seçilen taşıma moduna göre tüm lojistik süreçleri planlamak ve koordine etmek zorundadır. Bu teslim şekli, özellikle kolay erişilebilir noktalarda ve karmaşık lojistik altyapı gerektirmeyen taşımacılık modlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

EXW Teslim Şekli Hangi Durumlarda Tercih Edilmelidir?

EXW teslim şekli, alıcının taşıma ve lojistik süreçlerinde güçlü bir altyapıya sahip olduğu durumlarda tercih edilmektedir. Ayrıca satıcının yalnızca üretim ve teslimat noktasına kadar sorumluluk almak istediği durumlarda da kullanılmaktadır. Bu teslim şekli, alıcının maliyet ve taşıma süreçlerini doğrudan kontrol etmek istediği ticari anlaşmalarda ideal bir seçenektir.

EXW Teslim Şeklinde Taşıma Maliyetleri Nasıl Hesaplanır?

EXW teslim şeklinde taşıma maliyetleri, alıcının malları teslim aldıktan sonra tüm lojistik süreçleri için üstlendiği masrafları kapsamaktadır. Bu maliyetler taşıma, sigorta, gümrükleme ve varış noktasındaki diğer işlemleri içermektedir. Maliyet hesaplaması, malların teslimat noktasından nihai varış yerine kadar olan güzergâh ve taşıma moduna göre yapılmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Satıcı Hangi Belgeleri Sağlamalıdır?

Satıcı, EXW teslim şeklinde temel olarak ticari faturayı, malın alıcıya teslim edildiğini gösteren belgeleri ve yükleme belgeleri (opsiyonel) sağlamalıdır. Ayrıca alıcı talep ederse yükleme işlemi için yardımcı olabilecek evrakları hazırlamaktadır. Ancak gümrük belgeleri, taşıma ve sigorta evrakları gibi süreçler, alıcının sorumluluğunda bulunmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Alıcı Hangi Belgeleri Sağlamalıdır?

EXW teslim şeklinde alıcı, gümrükleme ve taşıma süreçlerini tamamlamak için gerekli tüm belgeleri sağlamaktadır. Bu belgeler arasında; ithalat izni, nakliye evrakları, sigorta poliçesi ve ilgili gümrük belgeleri yer almaktadır. Ayrıca varış noktasına göre diğer yasal zorunluluklara uygun belgelerin hazırlanması da alıcının sorumluluğunda bulunmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Yükleme Limanı Nasıl Belirlenir?

EXW teslim şeklinde yükleme limanı, alıcı tarafından belirlenmektedir. Satıcı, malları kendi belirttiği teslimat noktasında alıcıya teslim etmektedir. Yükleme limanı ve nakliye planlaması ise tamamen alıcının inisiyatifinde olmaktadır. Bu nedenle yükleme limanının seçimi, alıcının ticari planlarına ve taşıma moduna bağlı olarak yapılmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Sevkiyat Süresi Nasıl Belirlenir?

EXW teslim şeklinde sevkiyat süresi, alıcı ile satıcı arasında yapılan sözleşmede belirtilmektedir. Satıcı, malları belirtilen tarihte teslim noktasında hazır bulundurmaktadır. Sevkiyat süresi ve taşıma planı ise tamamen alıcının sorumluluğunda olmaktadır. Bu nedenle sürenin belirlenmesi, tarafların koordinasyonu ile gerçekleşmektedir.

EXW Teslim Şekli Hangi Sektörlerde Yaygın Olarak Kullanılır?

EXW teslim şekli, özellikle küçük ölçekli üreticiler ve satış sonrası lojistik süreçlerinde alıcının kontrolü tercih ettiği sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Tekstil, otomotiv yedek parçaları ve gıda ürünleri gibi sektörlerde sıkça kullanılan bu teslim şekli, düşük hacimli sevkiyatlarda avantaj sağlamaktadır. Bu teslim şekli, alıcının lojistik planlamayı doğrudan yapabildiği ticaretlerde öne çıkmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Anlaşmazlıklar Nasıl Çözülür?

EXW teslim şeklinde anlaşmazlık çözümü, taraflar arasında imzalanan sözleşmede belirtilen hükümler doğrultusunda çözülmektedir. EXW anlaşmazlık çözümü, uluslararası ticaret kuralları (Incoterms) çerçevesinde değerlendirme yapılmaktadır. Bu durumda mahkeme ya da tahkim süreçleri devreye girmektedir. Tarafların yükümlülüklerinin açıkça belirlenmesi, anlaşmazlık risklerini azaltmaktadır.

EXW Teslim Şeklinde Alıcı Hangi Maliyetleri Üstlenir?

EXW teslim şeklinde alıcı, malların teslimat noktasından itibaren tüm taşıma, sigorta, gümrükleme ve nihai varış noktasına kadar oluşan masrafları üstlenmektedir. Ayrıca yükleme, boşaltma ve depolama gibi lojistik işlemlere ilişkin maliyetler de alıcının sorumluluğunda bulunmaktadır. Bu durum, alıcının maliyet kontrolünde daha fazla sorumluluk almasını gerektirmektedir.

EXW Teslim Şeklinde Satıcı Neden Sınırlı Sorumluluğa Sahiptir?

EXW teslim şeklinde satıcının sorumluluğu, malları belirtilen teslimat noktasında alıcıya devretmesiyle sınırlıdır. Taşıma, sigorta ve gümrükleme gibi süreçlerde sorumluluk alıcıya geçtiği için satıcı, yalnızca malların üretim ve teslimat hazırlıklarından sorumlu olmaktadır. Bu nedenle EXW teslim şekli, satıcının daha az risk üstlendiği bir taşıma modudur.

EXW Teslim Şekli Uluslararası Ticarette Ne Gibi Avantajlar Sağlar?

EXW teslim şekli, satıcı için düşük risk ve sorumluluk sağlamaktadır. Satıcı, malları teslimat noktasında hazır bulundurmakla yükümlü olduğundan, taşıma ve lojistik süreçlere karışmamaktadır. Alıcı için ise maliyetlerin ve nakliye süreçlerinin kontrolünü elinde tutma avantajı sunmaktadır.