E-Ticarette Yeni Stopaj Düzenlemesi Neler Getiriyor?

E-ticaret sektörü, hızla büyüyen dinamik yapısıyla ekonomik kalkınmanın önemli bir bileşeni haline gelmiştir. Ancak, bu hızlı büyüme süreci, beraberinde düzenleyici çerçevede çeşitli değişiklikleri ve işletmelere yönelik yeni yükümlülükleri getirmektedir. Özellikle son dönemde uygulamaya alınan e-ticaret stopaj düzenlemeleri, işletmelerin maliyet yönetimi ve muhasebe süreçlerinde önemli yapısal etkiler yaratmıştır. Bu değişikliklere uygun hareket edilmemesi durumunda, işletmeler hem mali açıdan sürdürülebilirliklerini tehlikeye atabilecek hem de hukuki yükümlülükler açısından çeşitli risklerle karşılaşabileceklerdir.

Bu içeriğimizde, yeni stopaj düzenlemesinin e-ticaret sektöründeki etkileri ele alınarak, işletmelerin bu değişikliklere nasıl uyum sağlayabileceği ve bu süreçte dikkate almaları gereken stratejiler detaylı bir şekilde ele aldık. Keyifli okumalar dileriz!

E-ticarette Stopaj Düzenlemesi ve Kapsamı

2 Ağustos 2024 tarihli ve 7524 sayılı Kanun ile Cumhurbaşkanı’na, e-ticaret işlemlerinde stopaj oranlarını belirleme yetkisi verilmişti. 9284 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren Gelir Vergisi Kanununun 94 ve Kurumlar Vergisi Kanunun 15 ve 30’uncu maddelerine göre 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, e-ticaret kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden %1 oranında stopaj yapılması zorunluluğu getirildi. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, elektronik ticaret faaliyetlerinin hukuki çerçevesini oluşturarak hizmet sağlayıcıları ve aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülüklerini belirlemektedir. Söz konusu Cumhurbaşkanı Kararı, bu kanun kapsamında hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yapılan ödemelere gelir/kurumlar vergisi tevkifatı uygulanmasına ilişkin bir yasal temel sunmaktadır.

Düzenlemenin Kapsamı

Düzenleme, elektronik ticaret faaliyetlerinde bulunan aşağıdaki tarafları kapsamaktadır:

• Aracı Hizmet Sağlayıcıları: Elektronik ticaret ortamını hizmet sağlayıcılarına sunan yani bir pazaryeri veya platform üzerinden ticareti kolaylaştıran tüzel veya gerçek kişiler.
• Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları: Hizmet sağlayıcılarına dijital ortamda mal ve hizmet satışına aracı olan şahıslar veya kuruluşlar.
• Hizmet Sağlayıcıları ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıları: Elektronik ortamda mal veya hizmet satışı yapan taraflar.

Düzenleme, bu taraflar arasındaki ödemelerin gelir ve kurumlar vergisi kesintisi kapsamına alınmasını amaçlamaktadır. Stopaj kesintisi, elektronik ticaret kapsamında hizmet sağlayıcılarına yapılan ödemelerden alınacaktır. Bu kapsamda, aracı hizmet sağlayıcıları ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları tarafından mal veya hizmet satışları karşılığında yapılan ödemeler temel alınacaktır. Örneğin, bir pazaryeri platformunda satıcı tarafından satılan ürünler ya da sunulan hizmetler için yapılan ödemeler bu düzenlemeye dahildir. Ancak, reklam gelirleri, platform kullanım bedelleri veya diğer ticari gelirler bu düzenleme kapsamına alınmamış olup, yalnızca mal ve hizmet satışı ile doğrudan bağlantılı ödemeler tevkifat konusu olacaktır. Düzenlemenin kapsamı, hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcısı arasındaki temel ticari ilişkiye dayanılarak belirlenmektedir.

Tevkifat Yükümlülüğü

Tevkifat yapmakla yükümlü olan; aracı hizmet sağlayıcıları ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamına giren faaliyetleri dolayısıyla aracılık yaptıkları ödemeler üzerinden vergi tevkifatı yapacaklardır. Hizmet sağlayıcıları ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları gibi yaptıkları mal satışı ve hizmet ifaları karşılığı kendilerine yapılan mal ve hizmet bedeli ödemeleri üzerinden, aracılık yapanlarca tevkifat yapılacaktır.

Yürürlüğe Girme Tarihi 

Bu düzenleme, 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Bu tarih itibariyle, aracı hizmet sağlayıcıları ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, hizmet sağlayıcılara yaptıkları ödemelerden %1 oranında stopaj kesintisi yapması zorunlu hale gelecektir. Bu şekilde yıl içinde kesilen ve ödenen vergiler, kesinti yapılan mükelleflerce gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanacak vergiden mahsup edilecektir. Kesilen vergilerin beyannamede mahsup edilemeyen kısmı ise iade edilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Açıklamaları

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan duyuruda aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir:

• Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişilere (hizmet sağlayıcılar),
• Elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya

hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılara,

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamına giren faaliyetleri dolayısıyla yapılacak ödemeler üzerinden 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren %1 oranında tevkifat yapılacaktır. Cumhurbaşkanı, bu oranı artırmaya veya azaltmaya yetkilidir.

Tevkifat yükümlülüğü olanlar, aracılık yaptıkları ödemeler üzerinden kesinti yaparak vergi dairesine ödeyeceklerdir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri kesilen bu vergileri, üç ayda bir verilen geçici vergi beyannamelerinde ve yıllık beyannamelerde mahsup edecektir. Yıllık beyannamede, gerek yılın son üç aylık döneminde kesilen vergiler gerekse geçici vergi beyannamelerinde mahsup edilememiş tutarlar mahsup edilecek ve fazla ödenmiş tutarlar iade edilecektir.

Yıl Sonunda Fazla Ödenen Vergiler Nasıl Düzeltilir?

Yıl sonunda fazla ödenen vergilerin düzeltilmesi için belirli adımlar izlenmektedir. Bu süreç, vergi mükelleflerinin fazla ödeme durumunda hak ettikleri iade veya mahsup işlemlerini gerçekleştirmelerini sağlamaktadır.

Fazla Ödenen Verginin İade Süreci

Fazla ödenen vergi, vergi dairesine başvuru yapılmak suretiyle iade edilebilmektedir. Fazla vergi iadesi başvuruları, vergi beyannamesi üzerinden yapılmaktadır. Vergi dairesinin onayına sunulan iade talebi sürecinin tamamlanması ve iade edilen vergilerin geri alınması birkaç ay sürebilmektedir.

İade Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar

İade sürecinde en sık karşılaşılan vergi iade zorlukları, yanlış başvurular ve eksik belgeler nedeniyle meydana gelmektedir. Bu sorunlar, sürecin olması gerekenden daha da fazla uzamasına sebebiyet vermektedir. Vergi iade sürecinde böyle bir problemle karşılaşmamak için vergi dairesine başvuru yapmadan önce bilgilerin tam ve eksiksiz olduğundan emin olunmalıdır. Ayrıca iade miktarının doğru hesaplanması için vergi beyannamesinin eksiksiz ve doğru şekilde doldurulması da önem arz etmektedir.

Kapıda Ödeme Seçeneği Sunan İşletmelerde Stopaj Kesintisi Uygulanır mı?

Kapıda ödeme seçeneğine sahip işletmeler, e-ticarette stopaj düzenlemesinin kapsamı dışında kalmaktadır. Dolayısıyla kapıda ödeme olanağı tanıyan işletmelerde, nakit ya da POS cihazı ile yapılan tahsilatlarda stopaj kesintisi uygulanmamaktadır. Kapıda ödeme stopaj hususu, 2025 yılında yürürlüğe girecek olan düzenlemelerin en önemli detayları arasında yer almaktadır.

EFT-POS ve Nakit Ödemelerde Vergi Kesintisi Olacak mı?

Nakit ödeme veya EFT-POS cihazı ile yapılan ödemelerde, vergi kesintisi, yani stopaj yapılmaz. Özellikle kapıda ödeme seçeneği sunan işletmelerde, bu tür işlemler üzerinden stopaj kesintisi yapılmamaktadır. EFT stopaj uygulaması gibi düzenlemeler, işletmelerin nakit veya ödeme cihazları aracılığıyla yapılan tahsilatlar için vergi yükümlülüğünden muaf olmalarına olanak tanımaktadır.

Ancak eğer ödeme, banka transferi ya da online ödeme gibi başka bir yöntem ile yapılıyorsa bu tür ödemelerde stopaj kesintisi uygulanması söz konusudur.

Vergi Mükellefi Olmayanların Durumu

Vergi mükellefiyeti olmayan bireyler, e-ticaret stopaj uygulamasının kapsamı dışında bırakılmaktadır. Bu bireylerin kişisel satışlarından herhangi bir stopaj kesintisi yapılmamaktadır. Bu durum, vergi mükellefi olmayanların e-ticaret faaliyetlerine devam etmelerini kolaylaştırmaktadır. Bu sayede bireysel kullanıcılar ile ticari işletmeler arasında bir ayrım yapılarak vergi yükümlülükleri adil bir şekilde düzenlenmektedir.

Stopaj Kesintisinden Muaf Olacak Kişi ve Kurumlar

Stopaj uygulamasından muaf olan kişi ya da kurumlar, belirli şartları sağlayan ve yasal düzenlemelerle korunan gruplardan oluşmaktadır. Bu kişiler ve kurumlar, gelirlerinin niteliği veya faaliyetlerinin kapsamı nedeniyle stopaj yükümlülüğünden hariç tutulmaktadır. Aşağıda, stopaj muafiyetleri kapsamında tutulan bütün kişi ve kurumları detaylarıyla inceleyebilirsiniz.

Vergi Muafiyetine Sahip Esnaflar

Vergi muafiyetine sahip esnaflar, stopaj uygulamasından muaf tutulmaktadır. Esnaf muafiyeti belgesine sahip olan bireyler, belirli sınırların altında kalan gelirleri için stopaj kesintisine tabi olmamaktadır. Bu durum, küçük ve orta ölçekli esnafların gelirlerini koruyarak onların faaliyetlerini sürdürebilir kılmaktadır. Söz konusu stopaj düzenlemesi, esnaf vergi avantajlarının başında yer almaktadır.

Basit Usul Vergilendirilenler

Basit usul vergilendirilenler de stopaj kesintisinden muaf tutulmaktadır. Basit usul vergilendirme, küçük işletmelerin gelir ve giderlerinin basit bir şekilde hesaplanmasını sağlamaktadır. Bu vergi türüne tabi olan kişiler, e-ticaret faaliyetlerinden elde ettikleri gelirler üzerinden stopaj kesintisi yapılmaksızın vergilendirilmektedir.

Sosyal Medya İçerik Üreticilerinin Vergi Muafiyeti

Sosyal medya içerik üreticisi, belirli koşulları sağlaması durumunda vergi muafiyetinden faydalanmaktadır. Sosyal medya platformları üzerinden gelir elde eden içerik üreticilerinin, gelirleri belirli bir sınırın altında kaldığında stopaj uygulamasına tabi tutulmadıkları belirtilmektedir. Bu muafiyet, içerik üreticilerinin faaliyetlerini destekleyerek sosyal medya vergisinde kolaylık sağlamaktadır.

İade Edilen Ürünlerde Stopaj Kesintisi

İade edilen ürünlerde stopaj uygulaması, ürünün iade edilme zamanına göre farklı şekilde işlemektedir. Eğer ürün iade edildiğinde stopaj kesintisi henüz vergi dairesine bildirilmemişse kesinti yapılmamaktadır. Bu durumda, iade edilen ürün için herhangi bir düzeltme işlemi gerekmeden süreç tamamlanmaktadır.

İadelerde Stopajın Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamesine Etkisi

Eğer iade edilen ürün için yapılan stopaj kesintisi vergi dairesine beyan edilmişse kesilen stopajın düzeltilmesi ya da iadesi mümkündür. Bu durumda, iade edilen ürünün stopaj kesintisi, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine indirim olarak yansımaktadır. Vergi mükellefi, bu tutarı gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden mahsup ederek ödediği vergiden geri alabilir. Bu uygulama, işletmelerin iade ürün vergisi yükümlülüklerini düzenli bir şekilde yönetmelerini sağlamaktadır.

Platformların İade Sürecindeki Sorumlulukları

E-ticaret platformları, iade edilen veya iptal edilen satışlarda kesilen stopajın düzeltilmesi için önemli sorumluluklar üstlenmektedir. Platform sorumluluklarının başında, ilgili durumu vergi dairesine bildirmek gelmektedir. İade süreci tamamlandığında, platformların işletmelere gerekli geri ödeme işlemlerini zamanında ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bu sorumluluk, iade işlemlerinin vergi mevzuatına uygun şekilde yönetilmesini sağlamaktadır.

BTRANS Üzerinden Bildirim Yükümlülüğü

Platformlar, iade edilen satışlara ilişkin stopaj düzeltme işlemlerini BTRANS sistemi üzerinden bildirme yükümlülüğüne sahiptir. Gelir İdaresi bildirim süreçleri, vergi dairesinin güncel durumu takip etmesine olanak tanıyarak hatalı beyanların önüne geçmektedir. BTRANS bildirim yükümlülüğü sayesinde iade süreçleri, şeffaf bir şekilde yürütülmektedir. Bu sayede de işletmelerin hak kaybı yaşamaması sağlanmaktadır.

E-ticaret İşletmeleri için Stopaj Düzenlemelerine Uyum Sağlama İpuçları

Gelir İdaresi Başkanlığı ve Ticaret Bakanlığı düzenlemelerine göre e-ticaret işletmelerinin 2025 yılında yürürlüğe girecek stopaj düzenlemesine uyum sağlaması hem mali cezaların önlenmesi hem de iş süreçlerinin düzenli ilerlemesi için önem arz etmektedir. Bu kapsamda işletmelerin aşağıdaki adımları takip etmesi önerilmektedir:

1. Vergisel Yükümlülüklerin Analizi: E-ticaret işletmeleri, stopaj düzenlemesinin kapsamını ve işletmeye olan etkilerini ayrıntılı şekilde değerlendirmelidir. Gelir ve gider kalemleri üzerinde stopaj kesintisinin nasıl bir mali yük oluşturacağını hesaplamalı ve düzenlemelere uygun hareket etmek için mali danışmanlık almalıdır.
2. Dijital Muhasebe Sistemleri Kullanımı: Vergi kesintilerinin düzenli ve doğru şekilde hesaplanabilmesi için dijital muhasebe sistemleri kullanılmalıdır. Otomatik vergi hesaplama özellikleri sunan yazılımlar, e-ticaret platformlarının iş yükünü azaltmaktadır.
3. Pazar Yerleri ile Etkin İletişim: Trendyol, Hepsiburada ve Amazon gibi pazar yerleri üzerinden satış yapan işletmeler, platformların stopaj kesintileri ile ilgili uygulamalarını takip etmelidir. Kesinti oranları ve mali süreçlerin nasıl yürütüldüğü konusunda düzenli bilgi alışverişi yapılmalıdır.
4. Eğitim ve Bilgilendirme Çalışmaları: İşletmeler, muhasebe ve finans ekiplerini yeni stopaj düzenlemesi hakkında bilgilendirmelidir. Ekiplerin doğru vergi beyannamesi hazırlayabilmesi için düzenli eğitimler organize edilmelidir.
5. Vergi Beyannamesi Takibi: Stopaj kesintilerinin doğru şekilde beyan edilmesi ve devlete aktarılması süreçleri, sıkı şekilde takip edilmelidir. Gelir beyannamesi etkisini değerlendirebilmek ve hatalı beyanların önüne geçmek için muhasebe ve vergi uzmanlarıyla çalışılması şarttır.
6. Küçük İşletmeler için Destek Programlarından Yararlanma: Mikro işletme ve bireysel satıcılar, devletin veya platformların sunduğu kolaylaştırıcı mekanizmalardan faydalanmalıdır. Stopaj yükünü hafifletmek için teşvik ve destek programlarına başvurulmalıdır.
7. Uluslararası İşlemler için Uyum Süreci: Yurt dışına satış yapan işletmeler, uluslararası vergilendirme süreçlerini göz önünde bulundurarak stopaj düzenlemesine uyum sağlamalıdır.

Bu adımlar, işletmelerin stopaj düzenlemesine hızlı ve etkin bir şekilde uyum sağlamasına yardımcı olarak mali cezaların önüne geçmektedir. E-ticaretin hızla büyüyen yapısına rağmen düzenlemelere uygun hareket etmek, işletmelerin sürdürülebilirliği için önem arz etmektedir.