Site hızı, Google’ın web sitelerini değerlendirirken dikkate aldığı en önemli sıralama faktörlerinden biridir. İnternet kullanıcılarının fazlasıyla sabırsız oluşu ve geç yüklenen siteleri hemen terk etmeleri günümüz e-ticaret dünyasının en bilinen gerçeğidir. Bu nedenden dolayı günümüzde tüm web sitesi sahipleri site hızı performansını artıracak tüm teknik geliştirmeleri en eksiksiz şekilde uygulamak istemektedir. Site hızı en önemli SEO faktörlerinden biridir. SEO’nun yanında site hızınızı CDN servis sağlayıcı ile de hızlandırabilirsiniz. Peki “CDN Nedir? CDN Nasıl Çalışır? CDN Ne İşe Yarar?” birlikte detaylı inceleyelim.
CDN Nedir?
CDN “Content Delivery Network” kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Türkçeye “İçerik Dağıtım Ağı” olarak çevrilmektedir. İnternet üzerindeki birçok veri merkezinde bulunan dağınık ve geniş bir sunucu sistemidir.
CDN’nin amacı kesintisiz bir şekilde yüksek performans ile son kullanıcılara içerik sunmaktadır. Daha kısa bir tanımla CDN, global sunucu topluluğudur. CDN, coğrafi olarak dağıtılmış bir sistem olsa da birlikte çalışan sunuculardan oluşmaktadır. Kullanıcılara internet içeriğini hızlı ulaştırmanın yanında, CDN’in en önemli ikinci amacı da web sitelerini DDOS vb. zararlı saldırılara karşı korumaktır.
İçerik dağıtım ağları (CDN) günümüzde web içeriklerinin (metin, grafik ve komut), indirilebilir içeriklerin (medya dosyaları, yazılım, belgeler), uygulamaların (e-ticaret, portallar), canlı video yayınlarının (live streaming media), talep üzerine sunulan videoların (on-demand streaming media) ve sosyal ağların da dâhil olduğu internet içeriğinin büyük bir kısmını sunmaktadır.
CDN Teknolojisinin Tarihi
İçerik teslim ağı (CDN) teknolojisi, internet üzerinde daha hızlı içerik teslimine odaklanılması ile 1990’ların sonunda ortaya çıkmıştır. Giderek gelişmekte ve her nesilde farklı özelikler üzerinde durulmaktadır.
Birinci Nesil
Birinci nesil CDN hizmetleri, akıllı ağ trafik yönetiminin ağ iletişimi ilkelerine ve çoğaltma için veri merkezlerine odaklanmıştır.
İkinci Nesil
İkinci nesil CDN’ler, özellikle istek üzerine video ve istek üzerine haber gibi ses ve video akış hizmetlerinin yükselişine yanıt olarak ortaya çıkmıştır. Teknoloji ayrıca mobil cihazlarda içerik sunumundaki yeni zorlukları çözmek için gelişmiştir. Şirketler, içerik dağıtımını hızlandırmak için bulut bilişim teknolojilerini ve eşler arası ağları kullanmıştır.
Üçüncü Nesil
Üçüncü nesil CDN’ler hâlâ gelişmektedir. AWS dünyadaki önde gelen CDN hizmeti sağlayıcılarından biri olarak inovasyona öncülük etmektedir. Pek çok web hizmetinin bulut içinde merkezileştirilmesi ile birlikte; odak noktası, aktif bir şekilde iletişim kuran akıllı cihazlar kullanarak bant genişliği tüketimini yöneten uç bilişimdir. Otonom ve kendi kendine yönetilen uç ağlar CDN teknolojisinde bir sonraki adım olabilir.
CDN Nasıl Çalışır?
Genellikle web siteleri, faaliyet gösterdikleri ülkede, belli bir lokasyonda bulunan tek bir sunucudan yayın yaparlar. İçerik Dağıtım Ağı sistemi yani CDN içerisinde bir web sitesine ait veriler ise sadece ana sunucuda değil CDN ağında yer alan tüm yerel sunucularda barındırılır. Dünyanın herhangi bir yerinden bir kullanıcı; web sitesini ziyaret etmek istediğinde, web sitesine ait tüm statik veriler ana sunucudan değil, o kullanıcıya en yakın sunucudan sunulmaktadır. Verilerin en yakın sunucudan yüklenmesi ile birlikte web sitesinin, dünyanın her yerinden hızlı yüklenebilmesi sağlanmaktadır.
Böylelikle farklı ülkelerden giriş yapılan bir web sitesi, CDN hizmeti aldığında içeriklerin yüklenme hızı artar.
Örneğin, İngiltere’deki bir kullanıcı web sitenizi ziyaret etmek istiyor ve sizin de sunucunuz Türkiye’de yer alıyor. Bu durumda site hızınız düşer ve yavaş açılır. Fakat content delivery network(CDN) hizmetinden faydalandığınızda, sunucunuz Türkiye’de yer alsa bile İngiltere’deki sitenize giren bir kullanıcıya Londra’dan, Japonya’dan sitenize ulaşmaya çalışan bir kullanıcıya ise Tokyo üzerinden içerikleriniz iletilir. Bir web sitesinin açılma ve yüklenme hızı, kullanıcı memnuniyeti açısından çok önemlidir. Hızlı açılan bir web sitesi, SEO çalışmalarından daha fazla verim alır ve arama motoru sonuçlarında en üst sıralarda yer alır.
Peki sistem en yakın sunucuyu nasıl tespit ediyor:
Coğrafi olarak dağıtılmış ağ önbelleğe alma, dinamik hızlandırma ve uç mantık hesaplamaları prensipleri çerçevesinde çalışır.
Önbelleğe Alma
Önbelleğe alma daha hızlı veri erişimi için aynı verilerin birden fazla kopyasını depolama işlemidir. CDN teknolojisinde bu terim ağ içerisindeki birden fazla sunucuda bulunan statik internet sitesi içeriği depolama işlemini ifade eder. CDN içerisinde önbelleğe alma aşağıdaki gibi işler:
- Coğrafi olarak uzak bir internet sitesi ziyaretçisi siteniz için ilk talebi gerçekleştirir.
- Talep internet uygulama sunucunuza veya kaynak sunucunuza ulaşır. Kaynak sunucusu uzak ziyaretçiye yanıt gönderir. Aynı zamanda söz konusu ziyaretçiye coğrafi olarak en yakın CDN bir varlık noktasına (POP) yanıtın bir kopyasını gönderir.
- CDN bir varlık noktası (POP) sunucusu kopyayı önbelleğe alınmış bir dosya olarak depolar.
- Bu ziyaretçi veya o konumdaki başka bir ziyaretçi bir daha aynı talepte bulunulduğunda kaynak sunucusu değil önbelleğe alma sunucusu yanıtı gönderir.
Dinamik Hızlandırma
Dinamik hızlandırma; internet uygulamaları ve müşteri arasındaki, aracı bir CDN sunucusu sebebiyle dinamik internet içerik talepleri için sunucu yanıt sürecinde gerçekleştirilen azaltma işlemidir. Her dinamik talep için kaynak sunucusuyla bir daha bağlantı kurmak zorundadır. Ancak kendileri ve kaynak sunucuları arasındaki bağlantıyı optimize ederek süreci hızlandırırlar.
Kullanıcı internet üzerinden internet sunucusuna doğrudan bir dinamik talep gönderirse talep kaybolabilir veya ağ gecikme süresi sebebiyle gecikebilir. Güvenlik doğrulaması için bağlantının açılması ve kapılması da zaman alabilir. Öte yandan, yakında bulunan CDN sunucusunun talebi kaynak sunucusuna iletmesi ikisi arasında süreğen, güvenilir bir bağlantı kurulmuş olduğu anlamına gelir. Örneğin, aşağıdaki özellikler ikisi arasındaki bağlantıyı daha da optimize edebilir:
- Akıllı yönlendirme algoritmaları
- Kaynağa coğrafi yakınlık
- Müşteri talebini işleme yeteneği; bu, onun boyutunu azaltır
Uç Mantık Hesaplamaları
Müşteri ve sunucu arasındaki bağlantıyı kolaylaştıran mantık hesaplamalarını gerçekleştirmek için CDN uç sunucusunu programlayabilirsiniz. Örneğin, bu sunucu aşağıdaki görevleri gerçekleştirebilir:
- Kullanıcı taleplerini incelemek ve önbelleğe alma davranışlarını değiştirmek.
- Yanlış kullanıcı taleplerini doğrulamak ve ele almak.
- Yanıtlamadan önce içeriği değiştirmek veya optimize etmek.
Uygulama mantığının internet sunucuları ve ağ ucu arasında dağıtılması geliştiricilere kaynak sunucularının bilgi işlem gerekliliklerini gidermede ve internet sitesi performansını geliştirmede yardımcı olur.
CDN Ne İşe Yarar?
CDN kullanımın bir çok avantajı bulunmaktadır. Güvenlik, sitenizin hızı, maliyeti gibi çok boyutlu avantajlar sağlamaktadır. Gelin CDN avantajlarını daha detaylı inceleyelim;
Güvenlik Sağlar
CDN hizmetini kullanabiliyor olmamız için DNS’lerinizi CDN hizmeti üzerine almalısınız. Bu da bundan sonra karşılaşacağımız DDOS saldırılarına karşı CDN’in koruma sağlayacağı anlamına geliyor. İyi CDN servislerinin hemen hemen hepsi DDOS saldırılarına karşı üstün güvenlikli teknolojilere sahiptir. Ayrıca CDN hizmetleri güvenlik sertifikalarında düzenli olarak iyileştirmeler ve geliştirmeler yapmaktadırlar.
Hızlı Bir Siteye Sahip Olmanızı Sağlar
CDN’in tercih edilmesinin bir numaralı nedeni hız artışına katkıda bulunmasıdır. CDN bunu kullanıcılara en yakın konumdan dosya göndererek sağlamaktadır. Verinin en yakın konumdan gönderilmesi ile birlikte indirme hızı ve gecikme süresinde olumlu yükselişler yaşanacaktır.
Örneğin, Türkiye – Antalya’dan sunucusu Amerika’da bulunan bir web sitesine giriş yapmak istediniz. Antalya ve Amerika arasındaki mesafeyi göz önüne alırsak sunucu ve istemci arasındaki veri alışverişi biraz zaman alacaktır. Oysaki web sitesi, İstanbul’da sunucu barındıran bir CDN kullansaydı Antalya’dan siteye giriş yapmak isteyen kullanıcı veriyi İstanbul’dan alacaktı.
Günümüzde hosting platformlarının VPS Server’lar gibi çok güçlü ve özel sunucu çözümleri bulunmaktadır. Bu çözümler çok yüksek CPU, Ram ve Disk alanı gibi özellikler sunmaktadır. Bu tip sunuculara sahip internet sitesi sahipleri CDN’e ihtiyaç duymadıklarını düşünebilirler. Ancak CDN’in fark yarattığı nokta veriyi en yakın konumdan sunmak olduğu için CDN, tercih edilmesi gereken bir özelliktir.
Trafik Yoğunluğunu Doğru Bir Şekilde Yönlendirmenizi Sağlar
E-Ticaret siteleri black friday, sezon sonu indirimleri gibi özel günler ve zamanlarda büyük kampanyalar yapmakta ve bu özel günlerde web sitesi trafiği olağan rakamların kat ve kat üstüne çıkmaktadır. Böyle dönemsel trafik artış zamanlarında CDN ile, gelen trafiği farklı sunuculara dağıtma imkanına sahip olabilirsiniz.
Bu trafik dağıtma işlemine Load Balancing denmektedir. Load Balancing ile her türlü çökme, yavaşlama ve sunucuya fazla yüklenme risklerini ortadan kaldırabilirsiniz.
Ana Sunucu Yükünü Azaltır Ve Bant Genişliği Maliyetlerinin Düşmesini Sağlar
CDN kullanmak sizi bir çok ek maliyetten de kurtarabilir. Bu maliyetlerden biri de bant genişliğidir. Web sitemize gelen yoğun trafik sonucu ana sunucumuzun band genişliği bu trafiği kaldıramayabilir ve burada daha büyük band genişliği ihtiyacı doğabilir. CDN kullanmak bu tür problemlerin de önüne geçmektedir.
Hangi Siteler CDN Teknolojisini Kullanmalıdır?
İçerik dağıtım ağı, büyük veya küçük ölçekli tüm web siteleri tarafından tercih edilebilir. Ancak genelde çok fazla içerik barındıran, global trafiği yüksek ve büyük hacimli siteler tarafından tercih edilmektedir.
Elbetteki CDN kullanan tüm siteler CDN kullanmanın faydalarını görecektir. Ancak küçük bir coğrafi bölgeye hitap eden ve az trafik elde eden bir web sitesi, CDN’nin faydalarını ölçümlerken, kullanmak ile kullanmamak arasında büyük farklar göremeyecektir.
CDN hizmeti, e-ticaret, haber, oyun, video gibi amaçlara hizmet eden internet siteleri için olmazsa olmaz durumdadır. Ayrıca finans kurumları ve devlet kurumları gibi güvenliğin en üst seviyede olmak zorunda olduğu siteler de CDN’in güvenlik nimetlerinden yararlanmaktadırlar.
CDN Hangi Dosyaları İçerisinde Barındırabilir?
CDN içerisinde bulunan dosyalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Görsel ve video dosyaları,
- HTML, CSS, JS dosyaları,
- İndirilebilir medya dosyaları,
- Canlı yayın videoları,
- Yazılımlar,
- Kod satırları,
- Font ve metin dosyaları
Kullanabileceğiniz Ücretsiz CDN Servisleri
CDN hizmeti ücretleri web sitenizin elde ettiği trafiğin büyüklüğüne, hizmet verdiğiniz sektöre ve barındırmak istediğiniz dosya türüne göre farklılıklar göstermektedir.
Biz ise bu blog yazımızda, CDN’i test etmek isteyen küçük ve büyük ölçekli web siteler için ücretsiz CDN hizmeti sunan 4 servis sağlayıcısını sizlere sunacağız.
CloudFlare
2009 yılında Amerika’da kurulan CloudFlare, CDN kullanımı için en çok tercih edilen firmaların başında yer almaktadır. 100’den fazla ülkede 200’ün üzerinde sunucu barındıran CloudFlare’in ücretsiz sunduğu SSL sertifikası, CDN, Temel Güvenlik Koruması ve WordPress Cache eklentileri ile entegre çalışabilme özellikleri, en çok tercih edilme sebeplerinin başında gelmektedir. CloudFlare, İstanbul’da da bir adet veri merkezi bulundurmaktadır.
CloudFlare kendini “Basit bir CDN servisinden çok daha fazlası” şeklinde tanımlıyor. CloudFlare ücretsiz CDN ve SSL hizmetlerinin yanında üstün güvenlik teknolojileri sunarak web sitenizi zarara uğratacak tehditlere ve kötü amaçlı botlara karşı güvenlik duvarı oluşturuyor.
Amazon CloudFront
Amazon CloudFront; yüksek performans, güvenlik ve geliştiriciler için kolaylık sağlamaya yönelik oluşturulmuş bir içerik teslim ağıdır (CDN). Gelişmiş özellikleri ile dikkat çeken Amazon CloudFront, otomatik GZip etkinleştirmesi ile web sitesi performansını artırır. Bu CDN servisinin en önemli avantajlarından biri de ziyaretçinin cihaz türü, işletim sistemi ve buna benzer özellikleri derinlemesine irdeleyerek uygun performansı ortaya koymasıdır. Bunun yanında sisteme kullanışlı bir uyarı sistemi de eklenebilir. Bu da veri aktarımının çok daha güvenilir olmasını sağlar.
Amazon CloudFront ile aşağıdaki işlemleri gerçekleştirebilirsiniz:
- Verileri, otomatik ağ eşleme ve akıllı yönlendirme içeren, küresel olarak dağıtılmış 275‘ten fazla varlık noktası (PoP) aracılığıyla sunmak.
- Trafik şifreleme ve erişim denetimleri ile güvenliği iyileştirmek ve hiçbir ilave ücret ödemeden hizmet engelleme (DDoS) saldırılarına karşı savunma sağlamak için AWS Shield Standard’ı kullanmak.
- Maliyeti, performansı ve güvenliği dengelemek için sunucusuz bilgi işlem özelliklerini kullanarak AWS ağı ucunda çalıştırdığınız kodu özelleştirmek.
- Yüksek aktarım hızları ile yazılım, oyun düzeltme ekleri ve loT güncellemeleri sunmak için otomatik olarak ölçeklendirme gerçekleştirmek.
Bunu Biliyor Muydunuz?
“ikas e-ticaret altyapısı, Amazon’a ait AWS teknolojisini kullanmaktadır. Ürün ve tema görselleriniz, Amazon.com’un kullandığı CDN teknolojisi ile barındırılır. Böylelikle siteniz dünyanın neresinden girilirse girilsin, ışık hızında açılır.“
Microsoft Azure CDN
Adından da anlaşılacağı gibi bu CDN, Microsoft firması tarafından geliştirilmiştir. Sistem performansını artırmasının yanında kullanım kolaylığı ile de dikkatleri üzerine çeken bu sistem ile arzu ettiğiniz verimi alacağınıza emin olabilirsiniz.
Geniş bir altyapıya sahip olan Microsoft Azure CDN, yüksek bant genişliğine sahiptir. Basit ve kullanışlı arayüzüyle web sitelerinden uygulamalara birçok statik içeriği önbelleğe alabilmenizi sağlar. Ayrıca gerçek zamanlı veri analizi sunan sistem, trafiğinizi daha yakından takip edebilmenize imkân tanır. Ani yoğunluklar ve ağır yüklere karşı önlem almanızı sağlar.
Incapsula
Ücretsiz CDN hizmeti denince akla ilk gelen bulut tabanlı güvenlik sağlayacılardan biri olan Incapsula, Imperva tarafından geliştirilmiştir. Ücretsiz CDN planı blog sahipleri için uygundur. Ücretsiz özelliği ile birlikte spam botlara ve spam yorumlara karşı koruma ve CAPTCHA güvenliği hizmetlerini de kullanabilirsiniz.
Incapsula’nın ücretsiz versiyonu ile birlikte önbellekleme, sıkıştırma ve resim optimizasyonu özelliklerinde de faydalanabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek İçerikler:
Bu içeriğimizde “CDN Nedir?” sorusunu detaylı ele aldık. Bir sonraki içeriğimizde görüşmek üzere.
