GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) Nedir? Nasıl Öğrenilir?

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’nun kısaltması olan GTİP, ülkemizde genel olarak Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde bulunan 12 haneli koda verilen isimdir. GTİP, İngilizce olarak; HS Code, Harmonized System vb. isimlerle adlandırılmaktadır. Bu konumuzda “GTİP Kodu Nedir?” başlığına detaylı olarak değineceğiz.

GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) Nedir?

Özellikle uluslararası boyutlarda gerçekleşen ticaretlerde, ürünlerin tanımlarını ve ayrımını sağlamak için kullanılan ve farklı bölgelerde üretimi gerçekleşen ürünler için detaylı bilgiye ulaşmayı sağlayan bir cetvel bulunur. 12 haneli koddan meydana gelen bu cetvele Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu yani GTİP denir.

GTİP Cetveli Nedir?

GTİP’de bahsedilen tarife cetvelinin esasını, tüm dünyada Armonize Sistem kavramı meydana getirmektedir. Tarife cetveli ise GTİP sistemi içerisinde yer alan 12 haneli kod sistemine verilen isimdir.

Cetveldeki:

• İlk 4 Rakam Ürünün Pozisyon Numarasını,
• İlk 6 Rakam Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkeler tarafından kullanılan Armonize Sistem Nomanklatür kodunu,
• 7-8 inci rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür kodunu,
• 9-10 uncu rakamlar farklı vergi uygulamaları sebebiyle açılan pozisyonları gösteren kodları,
• 11-12 inci rakamlar ise Gümrük Tarife İstatistik (GTİP) kodlarını

oluşturmaktadır.

İlgili İçerik: Barkod Nedir? Nasıl Oluşturulur?

GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) Kodu Nasıl Öğrenilir?

GTİP Kodunu öğrenebileceğiniz birçok site bulunmaktadır. Tek yapmanız gereken; Ürün Adı, GTİP Açıklaması ve GTİP Numarasını ilgili alanlara girmek olacaktır. Bu bilgileri siteye doğru bir şekilde eklediğinizde, GTİP Kodunuzu hızlı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

GTİP Kodunu öğrenmek için aşağıda belirtilen web adreslerini kullanabilirsiniz.

• https://uygulama.gtb.gov.tr/Tara
• https://www.tim.org.tr/tr/gtip-arama
• https://www.baib.gov.tr/tr/online-islemler-gtip-sorgulama.html

GTİP Kodu Nasıl Alınır?

Birbirinden farklı birçok kaynak mevcut olsa da TÜİK’in sitesinden bu konuda  aradığınız bilgilere kolaylıkla ulaşabilirsiniz. GTİP Kodu almak için; Türkiye İstatistik Kurumu’nun web sitesine giriş yaparak aşağıda belirtilen adımları takip edebilirsiniz.

1. Kullandığınız malzemenin ne olduğunu web sitesinde “Tanımlarda Ara” kısmında aratarak, “Sınıflamalar” sekmesinde güncel olarak belirtilen GTİP 2022‘yi seçmelisiniz. 
2. Daha sonra, “Ara” butonuna tıklayarak ürününüzü ve malzemenizi en doğru şekilde tanımlayan kelimeler için arama yapabilirsiniz.
3. Elde ettiğiniz sonuçlar arasından malzememizin tanımına en uygun kodu seçebilirsiniz.
4. Bulmuş olduğunuz ana kodun altında muhtemelen birçok tanımlama mevcut olacaktır. Bu nedenle, malzeme ve ürün özelliğine göre dikkatli bir eleme yapmak gerekir. 
5. 6 basamak sonrasında bulunan 2’li kodlar, ürünün daha fazla ayrıntılı bir şekilde tanımlanmasına olanak sağladığından, ürün için en uygun kodu belirleyebilirsiniz.

GTİP Numarasını Doğru Belirlemenin Önemi

Ürüne uygulanacak tüm gümrük vergileri ve dış ticaret politikası süreçleri, gümrük tarifesi üzerinden yürütüldüğü için doğru tarife tespiti son derece önemlidir.

Gümrük kanununa göre, firmalar GTİP Numarasının yanlış beyan edilmesinden kaynaklanan eksik vergi için ceza öder. Yanlış beyan edilmiş ve gümrük tarafından tespit edilen tarife; CE, TSE gibi denetimlere tabi olup bu denetimlerde uygunluk belgesi alınmadığı takdirde, ürüne el konulur. Gümrüklenmiş ve değer üzerinden ceza ödenir. GTİP Kodu ihracat için de son derece önem arz eder.

Firmalar ihracat için ilk adım olarak pazar araştırması yapıp, doğru GTİP numarasını bulmaktadır. Bu sebeple firmaların öncelikle ürününün tanıması ve o doğrultuda ilerlemesi gerekir.

Tüm bu pazar araştırmaları sonucunda ilgili hedef pazarlar belirlenerek, GTİP Kodu ile ürününüzün potansiyeli olmayan bir pazarda zaman ve para kaybı yaşamazsınız.

İlgili İçerik: Navlun Nedir? Nasıl Hesaplanır? (2022 Güncel Bilgiler)

GTİP Kodunun Kullanım Alanları

GTİP Kodunun kullanım alanları için belirlenen örnekler aşağıda yer almaktadır:

• Firmalar için gümrük vergilerinin belirlenmesi
• Dış ticarete bağlı olarak gerçekleştirilen ürün kontrolleri
• Nakliye işlemlerinde uygulanan vergiler ve istatistik kontrolleri
• Uluslararası bir ticaret hacmine yönelik elde edilen istatistiklerin düzenli olarak tutulmasının sağlanması
• Ticarete yönelik gerçekleştirilen toplantılar
• Menşei’ye yönelik kuralların ve vergilerin belirlenmesi gibi alanlarda GTİP kullanılmaktadır.

GTİP aracılığıyla sorgulama yaparak, bir ürünün sistemde kayıtlı olduğu kod öğrenilebilir. Sorgulama yapabilmek için gereken şey ürünün adının doğru şekilde sisteme yazılması ve sorgulatılmasıdır.

İlgili İçerik: E-Ticaret ile Satış Yapanların Ödemesi Gereken Vergiler Nelerdir?