Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Nedir? Ne İşe Yarar?

İşverenler, çalışanlarına ait prim ve hizmet bilgilerini yasal çerçevede Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmekle yükümlüdür. Ancak, bu sürecin yönetimi çoğu zaman karmaşık bir yapıya sahip olabilmektedir. Yanlış veya geç yapılan bildirimler, işletmeler üzerinde mali yük oluştururken, çalışanların sigorta haklarında da kayıplara neden olabilmektedir. SGK mevzuatının sürekli güncellenmesi, işverenlerin süreci titizlikle ve hatasız bir şekilde yönetmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB), çalışanların sigorta primleri ile hizmet sürelerinin düzenli ve doğru şekilde raporlanmasını sağlayan kritik bir araç olarak işlev görmektedir. Söz konusu belge, yalnızca işverenler için yasal bir yükümlülük teşkil etmekle kalmayıp, aynı zamanda çalışan haklarının korunması açısından da temel bir unsur niteliği taşımaktadır.

Bu içeriğimizde, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB)’nin ne olduğu, ne işe yaradığı ve nasıl düzenlendiğini detaylı bir şekilde ele aldık. Keyifli okumalar dileriz!

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Nedir?

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB), işverenlerin çalışanlarına ait sigorta prim günlerini, kazançlarını ve hizmet bilgilerini her ay Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmesi için kullanılan, resmî bir belge niteliği taşımaktadır.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Ne İşe Yarar?

APHB, pek çok açıdan hem çalışanların hem de işverenlerin yasal bir çerçevede koruma altına alınmasını sağlamaktadır. APHB’nin her iki tarafa da sağladıkları, şu şekilde açıklanabilir:

• Çalışanların sigorta primlerinin düzenli ödenmesini sağlaması,
• Emeklilik, sağlık hizmetleri, işsizlik maaşı gibi sosyal güvence haklarının korunmasına yardımcı olması,
• Çalışanların hizmet dökümlerinin SGK kayıtlarında eksiksiz yer almasını garanti altına alması,
• İleride doğabilecek sigortalılık ile ilgili sorunların önüne geçmesi,
• İşverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesine olanak tanıması,
• SGK tarafından yapılan denetimlerde işletmelerin düzenli prim ödemesi yapıp yapmadığını göstermesi,

Doğru şekilde yapılan APHB bildirimi sayesinde personeller, sigorta süreçlerinden en iyi şekilde faydalanmaktadır. İşverenler ise yapılan denetimlerden hiçbir ceza almadan geçmektedir. APHB’nin getirdiği düzen, iş akışını da yasal bir zemine oturtmaktadır.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi Kimleri Kapsar?

Sosyal Güvenlik Kurumu’na tabi olarak çalışan tüm işçiler, kamu ve özel sektör çalışanları, kısmi süreli ve tam zamanlı sigortalı personeller, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi kapsamı altında bulunmaktadır. Bunun yanı sıra belirli istisnalar haricinde işverenler tarafından istihdam edilen ve sigortalı olması gereken tüm çalışanlar için de ilgili belgenin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belge, işçi ve işveren arasındaki resmî bağı kanıtlayarak sosyal güvenlik haklarının korunmasını sağlamaktadır.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Türleri

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi, çalışanların sigorta haklarının korunması ve prim ödemelerinin eksiksiz yapılabilmesi için büyük önem taşımaktadır. APHB, çalışanın çalışma şekline ve özel durumlarına göre farklı türlerde düzenlenmektedir. Aşağıda, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) türlerine göz atabilirsiniz.

Normal APHB

Normal APHB, bir işyerinde tam zamanlı ve sigorta kapsamındaki tüm çalışanlar için düzenlenen standart belge olarak öne çıkmaktadır. Bu belge ile işveren, çalışanın ay içinde kaç gün çalıştığını, sigorta primlerinin hangi sigorta kollarına yatırıldığını ve brüt kazancını SGK’ye bildirmektedir. Çalışanın emeklilik, sağlık ve işsizlik gibi sosyal güvenlik haklarından tam olarak faydalanabilmesi için düzenli olarak bu bildirimlerin yapılması gerekmektedir.

Eksik Gün Bildirimi

Bir çalışanın bir ay içinde 30 günden az çalışması durumunda, işveren bu durumu SGK’ye eksik gün bildirimi ile açıklamak zorundadır. Eksik gün bildirimi, işçinin ücretli veya ücretsiz izin kullanması, kısmi süreli çalışması, devamsızlık yapması, hastalık veya doğum izni gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenlerin her biri için SGK tarafından belirlenen kodlar kullanılmaktadır. Eksik gün bildirimi yapılmadığında, SGK denetim yaparak işverene idari para cezası uygulayabilir.

Part-Time Çalışanlar için APHB

Kısmi süreli, yani part-time çalışanlar için APHB düzenlenirken çalışanın ay içinde kaç gün çalıştığı açıkça belirtilmelidir. Tam zamanlı çalışanlar gibi 30 gün üzerinden değil, fiilen çalıştığı gün sayısına göre prim hesaplanarak SGK’ye bildirilmektedir. Eksik çalışılan günler için eksik gün bildirimi yapılması gerekmektedir. Eğer çalışan, isteğe bağlı sigorta ödeyerek eksik günlerini tamamlamak isterse SGK’ye ayrıca başvuruda bulunabilir.

Geçici İş Göremezlik Bildirimi

Bir çalışan, hastalık, iş kazası, doğum veya meslek hastalığı gibi sebeplerle geçici olarak çalışamaz hâle geldiğinde, işveren bu durumu SGK’ye geçici iş göremezlik bildirimi aracılığıyla iletmekle yükümlüdür. Çalışanın iş göremezlik süresince sağlık raporu alması ve bu raporu işverene iletmesi gerekmektedir. İşveren, alınan rapora göre “çalışılmadığına dair bildirim” yaparak çalışanın SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği almasını sağlamaktadır. Çalışanın bu dönemde işveren tarafından ücret almaması durumunda, SGK tarafından günlük belirlenen bir tutar, çalışana ödenmektedir.

İşten Ayrılanlar için APHB

Bir çalışan işten ayrıldığında, işverenin bu durumu SGK’ye bildirmesi gerekmektedir. İşten ayrılış bildirgesi ile çalışanın son ayına ait prim ve hizmet bilgileri de APHB içinde eksiksiz şekilde belirtilmelidir. İşten ayrılanlar için APHB düzenlenirken çalışanın ayrılma nedeni de kodlarla SGK’ye bildirilmektedir. Örneğin emeklilik, iş sözleşmesinin feshi, kendi isteğiyle ayrılma veya belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi gibi durumlar farklı kodlarla belirtilmektedir.

Bu süreçlerin her biri, işverenler açısından yasal bir yükümlülük olmaktadır. Bildirimlerin zamanında ve doğru şekilde yapılmaması durumunda hem çalışan hakları zarar görebilir hem de işverene idari para cezaları uygulanabilir. Bu nedenle APHB ile ilgili işlemleri titizlikle takip etmek gerekmektedir.

APHB Belgesinde Hangi Bilgiler Yer Alır?

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi içeriğinde hem sigortalı çalışana hem de iş yerine ait detaylı bilgiler yer almaktadır. Bir APHB belgesinde şu bilgiler bulunmaktadır:

• Sigortalının adı ve soyadı,
• T.C. kimlik numarası,
• Prime esas kazanç tutarı,
• Çalışanın prim ödeme gün sayıları,
• Sigortalının hangi sigorta kolunda çalıştığı,
• Sigortalının APHB üzerindeki statüsü,
• İş yerine ait sicil numarası,
• Çalışanın meslek kodu,
• İş yerine ait numara,
• SGK tarafından belirlenen ünitesi,
• Bildirge dönemi,
• Belge kodu ve belge türü,
• Çalışanın fiilen çalıştığı gün sayısı,
• İşe giriş ve işten çıkış tarihleri,
• Sigortalının prim günleri.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi almak isteyen sigortalılar, bu hizmet dökümüne (4/A) e-Devlet üzerinden erişim sağlayabilir.

Aylık Prim ve Hizmet Bildirgesi Nasıl Düzenlenir?

APHB oluşturmak için sıfırdan bir belge oluşturmaya gerek bulunmamaktadır. Bu süreç için SGK tarafından belirlenen sabit bir form kullanılmaktadır. Söz konusu formu eksiksiz doldurmak gerekmektedir. İşverenin düzenlemesi gereken bilgiler, şu şekilde yer almaktadır:

• İşverenin adı ve soyadı,
• Ticari ünvanı,
• İş yerinin açık adresi,
• İşverenin iletişim bilgileri (telefon numarası ve e-posta adresi),
• İşverenin vergi numarası veya T.C. kimlik numarası.

Çalışan ile ilgili doldurulması gereken bilgiler ise şu şekilde olmaktadır:

• Çalışanın sosyal güvenlik sicil numarası,
• Adı ve soyadı,
• Çalışanın prime esas kazançları,
• Gün/ay formatıyla ilgili ay içinde çalışanın işe giriş ve işten çıkış tarihleri,
• Nedeniyle birlikte olmak üzere çalışanın çalışmadığı günler (eksik gün sayısı),

APHB belgesi, işçi ve işverenin çalışma sürecini resmî olarak kayıt altına aldığı için SGK tarafından belirlenen süre içinde ilgili kuruma teslim edilmesi gerekmektedir. İşverenlerin eksiksiz ve hatasız bir şekilde bu belgeleri düzenlemeleri, sigorta primlerinin ve çalışan haklarının korunmasını sağlamaktadır.

APHB Primine Dâhil Olan Kazançlar Nelerdir?

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) ile bildirilen primler, çalışanın brüt kazancı üzerinden hesaplanmaktadır. Bu kazançlar, çalışanın SGK primine dâhil edilen ödemelerini kapsamaktadır. Aşağıda, prim hesaplamasına dahil olan bazı kazanç türleri sıralanmıştır:

1. Brüt Ücret: Çalışanın işverenden aldığı düzenli maaş veya ücret, SGK primine dâhil olmaktadır.
2. İkramiyeler: Çalışana yapılan ikramiye ödemeleri, örneğin yıllık veya özel gün ikramiyeleri, prime esas kazançlar içinde yer almaktadır.
3. Yol ve Yemek Yardımı: Çalışanlara yapılan yol ve yemek yardımları, işveren tarafından sigortalıya sağlanan sosyal yardımlar olarak prime dâhil edilmektedir.
4. Performans ve Hedef Ödemeleri: İş yerlerinde, çalışanın performansına dayalı olarak verilen ek ödemeler de prim hesaplamasına dâhil olmaktadır.
5. Fazla Mesai Ücretleri: Çalışanın normal mesai saatleri dışında yaptığı fazla mesaiye ilişkin ücretler, prim hesaplamasında dikkate alınmaktadır.
6. Eğitim ve Kurs Ödemeleri: Çalışana verilen eğitim veya kurs ödemeleri, sigorta primine dahil edilen kazançlar arasında yer almaktadır.
7. Prim ve İkramiye Türündeki Diğer Ödemeler: Çalışanın performansı, katkıları veya özel bir duruma bağlı olarak yapılan prim ödemeleri de SGK primine dâhil olmaktadır.
8. Diğer Yan Haklar: Sigortalı çalışanlara sağlanan sağlık sigortası, sosyal güvenlik ödemeleri ve benzeri yan haklar, belirli şartlara bağlı olarak prime esas kazançlara eklenebilir.

Bu kazançlar, işverenin her ay düzenleyeceği APHB’de doğru bir şekilde belirtilerek SGK’ye bildirilmektedir.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Ne Zaman Verilir?

APHB, ilgili ayın 23’üne kadar SGK’ye iletilmesi gereken bir belgedir. Bu süre zarfında işverenler, bir önceki ay içerisinde çalıştırdıkları sigortalıların bilgilerini eksiksiz şekilde bildirmelidir. Eğer bu tarih aralığında bildirim yapılmazsa gecikme söz konusu olmaktadır. Bu durumda asgari ücretin beşte biri kadar ceza uygulanmaktadır.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Bildirimi Nedir?

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) bildirimi, işverenlerin çalışanlarına ait sigorta primleri, çalışma süreleri, ücret bilgileri ve diğer sosyal güvenlik haklarına ilişkin verileri her ay düzenli olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) iletmesini ifade etmektedir. Söz konusu bildirim, işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından kritik bir öneme sahip olup, bildirimin onaylanması süreci SGK tarafından gerçekleştirilmektedir.

APHB Bildirimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

APHB bildirimi sırasında özen gösterilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. APHB bildirimi yaparken dikkat edilmesi gerekenler, şu şekilde sıralanmaktadır:

• Tarih Aralığına Uygunluk: Bildirimin her ayın 1 ile 23’ü arasında yapılması gerekmektedir. Süresi içinde yapılmayan bildirimlerde gecikme faizi uygulanmaktadır.
• Doğru ve Eksiksiz Bilgi: Çalışanların adı, soyadı, sigorta numarası, prime esas kazanç, çalışılan gün sayısı ve eksik gün nedenleri gibi tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz bir şekilde bildirilmesi gerekmektedir.
• Brüt Ücretin Bildirilmesi: Çalışanların brüt maaşlarının eksiksiz bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir.
• İşe Giriş ve Çıkış Tarihleri: Çalışanların işe başlama ve işten ayrılma tarihleri doğru bir şekilde kaydedilmelidir.
• Eksik Günler: Çalışanların eksik günleri ve nedenleri de doğru bir şekilde gösterilmelidir.

Yukarıdaki unsurlara dikkat ederek formu eksiksiz şekilde dolduran ve zamanında teslim eden işveren, ceza ya da faiz gibi olumsuzluklardan işini korumuş olmaktadır.

SGK Hizmet Dökümünde Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) Ne Demek?

SGK hizmet dökümünde APHB, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’nin kısaltmasıdır. Bu belge, çalışanın sigorta primlerine ilişkin bilgilerin yer aldığı ve aylık olarak yapılan bildirimleri gösteren bir kayıttır.

Hizmet Dökümünde 506/APHB Nedir?

4A hizmet dökümünde 506/ APHB, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak hazırlanan Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’nin zorunlu olduğunu belirtmektedir. Bu belge, sigortalı çalışanların aylık prim ve hizmet bilgilerini içermektedir. 2008 yılı öncesinde sigortalı çalışanlar için 506/APHB kısmı yer alırken 2008/10 dönemi sonrasında ise bu bilgiler, 5510 sayılı Kanun kapsamında 4/A APHB olarak düzenlenmektedir. 506 sayılı kanuna tabi olan sigortalıların hizmetleri bu dökümde görülebilir. Çalışanlar da SGK hizmet dökümünde bu bilgileri detaylı bir şekilde inceleyebilir.

506 APHB Meslek Kodu Nedir?

506 APHB meslek kodu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na dayalı olarak belirlenen meslek kodlarıdır. İşverenler, sigortalı çalışanların iş yerindeki görevine uygun olarak bu meslek kodlarını Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’ne eklemek ile yükümlüdür. Her çalışanın yaptığı işe uygun bir şekilde belirlenen bu kodlar, e-bildirge sistemine dâhil edilmektedir. Ancak 506 sayılı Kanun dönemine ait sigortalı çalışanlar için meslek kodları zorunlu olmamaktadır. Bu nedenle, o döneme ait bildirgelerde meslek kodu alanı boş kalmaktadır.

Yasal Süresi İçinde Verilmiş APHB Ne Demek?

Yasal süresi içinde verilmiş APHB, işverenin yasal olarak belirlenen tarihler arasında düzenleyip SGK’ye ilettiği Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’ni ifade etmektedir. Bu belge, işverenin yasal sorumluluklarını yerine getirdiğini ve çalışanların sosyal güvenlik haklarının güvence altına alındığını göstermektedir. APHB bildirim süresi içinde yapılan bildirim, cezaların önlenmesini sağlamaktadır.

APHB’de Net Maaş mı Yoksa Brüt Maaş mı Yer Almaktadır?

APHB’de brüt maaş yer almaktadır. Brüt maaş, çalışanların SGK primine esas alınan ve sigorta hesaplamalarına dâhil edilen tutarı ifade etmektedir. Bu tutar, işçinin gelir vergisi, sigorta primleri gibi kesintiler yapılmadan önceki maaşıdır. Net maaş, kesintiler sonrası çalışanın eline geçen tutarı ifade etmekte olup APHB’de yer almamaktadır.