NACE Kodu Nedir? Ne İşe Yarar?

İş ve şirket kurma işlemlerinde karşınıza çıkması muhtemel konulardan birisi de NACE kodudur. Bu konu pek çoğumuz tarafından karmaşık gibi gözükse de aslında oldukça kolay bir konu olarak ifade edilebilir. Özellikle işletmelerin sınıflandırılması için gerekli olan bir kodlama sistemidir. “NACE Kodu Nedir?” adlı içeriğimizde sizler için konuyla alakalı pek çok konuya değinecek, aklınıza takılması muhtemel pek çok soruya yanıt vereceğiz.

NACE Kodu Nedir?

Ülkemizde “Faaliyet Kodu” olarak bilinen NACE kodları, işletmelerin ekonomik faaliyetleri için kullanılan bir sınıflandırma sistemidir. Avrupa Birliği ve birçok ülke tarafından kullanılan bu kodlama sistemi, işletmelerin faaliyetlerini sektörlere göre sınıflandırarak, istatistiklerin toplanması ve raporlanması için kullanılır. 

NACE kodunun açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” şeklindedir; Türkçe’ye Avrupa Topluluğu’ndaki Ekonomik Faaliyetlerin Sınıflandırılması olarak çevirebiliriz. Bu sistem ile işletmelerin faaliyetleri sektörlere göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma; işletmelerin ekonomik faaliyetlerini tanımlamak, istatistiklerin toplanması ve raporlaması için kullanılır.

Sınıflandırma sisteminde, işletmelerin faaliyetleri için rakamlardan oluşan kodlar kullanır. Kodlar, işletmenin yaptığı faaliyeti veya faaliyetleri tanımlar. Her kod, işletmenin ne yaptığını açıklayan bir faaliyeti temsil eder. Sistem, ülkeler arasındaki işletmelerin faaliyetlerinin karşılaştırılmasını ve istatistiklerin toplanmasını kolaylaştırmanın yanı sıra, ekonomik faaliyetlerin uluslararası standartlara uygun olarak denetlenmesini sağlar.

NACE sınıflandırması, üç seviye olarak düzenlenmiştir. Birinci seviye, sektörleri genel olarak tanımlar. İkinci seviye, alt sektörleri veya alt kategorileri tanımlar. Üçüncü seviye, daha ayrıntılı bir sınıflandırma yapmak için kullanılır. Kısacası NACE kodu, altılı faaliyet kodu olarak da bilinir.

Örnek verecek olursak, işletmeleri “62.01.01” NACE kodlu olan “Bilgisayar programlama faaliyetleri (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması vb.)” şirketleri ele alalım. Bu kategorilerin 3 seviye olduğundan bahsetmiştik. Bu örnekte sınıflandırma seviyesi aşağıdaki gibidir. 

• 62 rakamı “Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler” kategorisini
• 62.01 “Bilgisayar programlama faaliyetleri”
• 62.01.01 “Bilgisayar programlama faaliyetleri (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması vb.)” şeklinde genelden özele doğru sınıflandırılmıştır.

NACE Kodu Ne İşe Yarar?

“NACE Kodu Nedir?” sorusunun cevabını bir örnekle birlikte açıkladık. Peki “NACE kodu ne işe yarar?” NACE kodları, işletmelerin faaliyetlerini tanımlamak ve sınıflandırmak için kullanılır. Bu sayede işletmelerin faaliyetleri ile ilgili istatistiklerin toplanması ve raporlaması kolaylaşır.

NACE kodları, Avrupa Birliği ülkelerinde tüm işletmelerin faaliyetlerini tanımlamak için kullanılır. Bu sayede, ülkeler arasındaki işletmelerin faaliyetlerinin karşılaştırılması ve istatistiklerin toplanması kolaylaşır.

NACE kodları, Avrupa Birliği‘nin politika ve programlarının belirlenmesinde ve uygulanmasında da önemli bir rol oynar. Örneğin, Avrupa Birliği hükümetleri işletmelerin faaliyetlerine göre yatırımlar yapabilir, özellikle belirli sektörleri teşvik etmek amacıyla. Ayrıca, Avrupa Birliği hükümetleri işletmelerin faaliyetlerine göre vergi uygulamalarını değiştirebilir.

NACE kodları ayrıca, özel sektörün faaliyetlerini analiz etmekte kullanılabilir. Örneğin, yatırımcılar, bir ülkede veya bölgede belirli bir sektörde işletmelerin yerleşimini ve faaliyetlerini inceleyebilirler. Aynı zamanda, rekabet analizleri yapmak, pazar analizi ve araştırmaları yapmak için de kullanılabilir.

Sonuç olarak NACE kodları ekonomi ve ticaret faaliyetlerinin tanımlanması, istatistiklerin toplanması ve raporlaması, Avrupa Birliği politikalarının belirlenmesi ve uygulanması, yatırımcıların sektörlerdeki işletmelerin yerleşimini ve faaliyetlerini analiz etmeleri, rekabet analizi ve pazar araştırmaları gibi birçok alanda kullanılmaktadır.

İlgili İçerik: Güven Damgası Nedir?

NACE Kodu Nasıl Alınır? NACE Kodu Başvurusu Nasıl Yapılır?

NACE kodları, işletmelerin faaliyetlerini tanımlamak ve sınıflandırmak için kullanılan bir sistem olduğu için, işletmelerin faaliyetlerine göre verilir. İşletmelerin faaliyet kodlarını almaları için genellikle aşağıdaki adımları izlemeleri gerekmektedir:

• Öncelikle, kendileri veya müşterileri için hizmet veya ürünler sağladıkları sektörü belirlemelidir. Bu sektörler, NACE kodlarının ilk seviye olarak tanımladığı genel sektörlerdir.
• İşletmeler, sağladıkları hizmet veya ürünlerin daha ayrıntılı bir sınıflandırmasını yapmalıdır. Bu sınıflandırma, NACE kodlarının ikinci seviye olarak tanımladığı alt sektörler veya alt kategorilerdir.
• Ardından, sağladıkları hizmet veya ürünlerin en ayrıntılı sınıflandırmasını yapmalıdır. Bu sınıflandırma, NACE kodlarının üçüncü seviye olarak tanımladığı daha ayrıntılı alt kategorilerdir.
• Son olarak işletmeler, belirledikleri sınıflandırmaları doğrulatmak için yetkili kurumlarla iletişime geçmelidir. Örneğin, işletmeler ülkelerinin istatistik kurumlarına, vergi dairesine veya diğer yetkili kurumlara gitmelidir. Bu kurumlar işletmelerin faaliyetlerine göre doğru NACE kodlarını verir.

İnternet vergi dairesi üzerinden alınan barkodlu vergi levhasında “Ana Faaliyet Kodları” bölümünde veya SGK sicil numarasında NACE kodu da bulunmaktadır. Haliyle şirket açarken, ayrıca NACE kodu başvurusu yapmanıza gerek bulunmamaktadır. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından NACE kodu işletmenize uygun olacak şekilde otomatik olarak hazırlanmaktadır.

Bu süreç ülkeye göre değişebilir, kuruluşun yerleştiği ülkenin istatistik kurumlarına danışmanlık hizmeti verebilir. Ayrıca internet üzerinden NACE kodlarına da erişmek de mümkündür.

NACE Kodu Nasıl Öğrenilir? NACE Kodu Sorgulama Nasıl Yapılır?

“NACE Kodu Nedir?” sorusunu yanıtlarken aklınıza gelmesi en muhtemel sorulardan bir tanesi de NACE kodlarının nasıl öğrenildiğidir. Genel olarak, SGK sicil numaranızın 2. hanesinden başlayarak  3, 4, 5, 6, 7, 8. Haneleri NACE kodunuzdur. Eğer SGK sicil numaranızda bir hata varsa NACE kodunuz farklı olabilir, bu yüzden NACE kodunuzu ayrıca kontrol ederek emin olmak önemlidir. NACE kodlarını öğrenmek için birkaç yol vardır:

• İstatistik kurumları: NACE kodlarını öğrenmek isteyenler, ülkelerinin istatistik kurumlarına başvurabilir. Bu kurumlar, işletmelerin faaliyetlerine göre doğru NACE kodlarını verir ve ayrıca NACE sınıflandırması hakkında daha fazla bilgi verir.
• Vergi dairesi: İşletmeler, vergi dairesine başvurarak NACE kodlarını öğrenebilir. Vergi dairesi, işletmelerin kayıtlarına ve faaliyetlerine göre doğru NACE kodlarını verir.
• İnternet: NACE kodlarına erişmek için internet üzerinden de birçok kaynak mevcut. Örneğin, Avrupa Birliği istatistik kurumu Eurostat’ın internet sitesinde NACE sınıflandırmasına erişebilirsiniz. Ayrıca ülkenin istatistik kurumlarının sitelerinde NACE sınıflandırmasına erişebilirsiniz. NACE kodu ayrıca İstanbul Ticaret Odası’nın internet sitesinden veya SGK’nın resmi internet sitesinden kontrol edilebilir.  
• Danışmanlık Hizmeti: Danışmanlık hizmeti alarak NACE kodunuzu öğrenebilirsiniz. Danışmanlar, işletmenizin faaliyetlerine göre doğru NACE kodlarını verebilir ve ayrıca NACE sınıflandırması hakkında daha fazla bilgi verir.

Son olarak, NACE kodlarını öğrenirken, sadece işletmenizin faaliyet kodunu değil aynı zamanda NACE sınıflandırmasının detaylarını da öğrenmeniz önerilir, bu sayede istatistik ve vergi açısından yapılması gereken işlemlerde kolaylık sağlayacaktır.

İlgili İçerik: Marka Tescili Nedir? Nasıl ve Nereden Yapılır?

NACE Kodu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

“NACE Kodu Nedir?” adlı içeriğimizin bu bölümüne kadar sizler için NACE kodu hakkında pek çok konuyu ele aldık. İçeriğimizin kalan kısmında konu ile alakalı sıkça sorulan sorulara yanıtlandıracağız. 

NACE Kodu Türkiye’de Kullanılıyor Mu?

Evet, Türkiye’de de NACE kodları kullanılmaktadır. Türkiye’de NACE kodları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından düzenlenir. Ayrıca, Türkiye’de de bazı yatırımcılar, bir bölgede belirli bir sektörde işletmelerin yerleşimini ve faaliyetlerini inceleyebilirler, rekabet analizleri yapmak veya pazar araştırmaları yapmak için de NACE sınıflandırması kullanılabilir.

NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?

NACE kodlarının değiştirilmesi, işletmelerin faaliyetlerinde meydana gelen değişikliklere göre gerekli olabilir. Bu değişiklikler, işletmenin sağladığı hizmetlerin veya ürettiği ürünlerin değişmesi, işletmenin faaliyetlerinin genişlemesi veya daralması gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

NACE kodlarının değiştirilmesi için genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:

• İşletmeler, sağladığı hizmet veya ürünlerin daha ayrıntılı bir sınıflandırmasını yapar. Bu sınıflandırma, NACE kodlarının ikinci seviye olarak tanımladığı alt sektörler veya alt kategorilerdir.
• Daha sonra bağlı olduğunuz ticaret odasına veya e-Devlet üzerinden NACE kodu değişikliği talep dilekçesi ile başvuruda bulunabilirsiniz.
• Son olarak işletmeler yapmış oldukları NACE kodu değişikliğini vergi levhalarına işleterek faaliyetlerine devam edebilirler.

İlgili İçerik: ATA Karnesi Nedir?

NACE Kodunu Hangi Kurum Vermektedir?

NACE kodları, işletmelerin faaliyetlerini tanımlamak ve sınıflandırmak için kullanılan bir sistem olduğu için, ülkeye göre farklı kurumlar tarafından belirlenir.

Örneğin:

• Türkiye’de NACE kodlarını Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) belirler.
• Avrupa Birliği ülkelerinde NACE kodlarını Avrupa Birliği istatistik kurumu Eurostat belirler.

NACE Kodu Tehlike Sınıfı Nedir?

Nace kodları iş yerinin faaliyet gösterdiği alanın tehlike sınıfını da belirtmek için kullanılabilir. Yapılan düzenlemelere göre tehlike sınıfları üç farklı grupta toplanmıştır: 

1. Az Tehlikeli
2. Tehlikeli
3. Çok Tehlikeli

Resmi Gazete’de yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği ile NACE kodunuzun bulunduğu tehlike sınıfları listesini kontrol etmelisiniz. İşletmenizin bulunduğu tehlike sınıfına göre iş sağlığı ve güvenliği konusunda uymanız gereken kurallar da değişmektedir. 

e-Ticaret NACE Kodu Nedir?

e-ticaret yapmak isteyen kişilerin veya firmaların vergi dairesinden NACE Kodu alması zorunludur. e-ticaret için belirlenmiş olan NACE Kodu ise “47.91.14 – Radyo, Televizyon, Posta Yoluyla veya İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret” olarak belirlenmiştir.

Faaliyet Konusuna Göre NACE Kodları Nelerdir?

İstanbul Ticaret Odasına göre 81 farklı meslek grubuna özel farklı NACE kodları bulunmaktadır. Örneğin, 47.11.01 NACE kodu, Perakende Ticaret meslek grubunda bulunan Bakkal ve marketlerde yapılan perakende ticareti (belirli bir mala tahsis edilmemiş mağazalarda gıda, içecek veya tütün ağırlıklı perakende ticaret) kapsamaktadır. 

İTO’nun internet sitesindeki Meslek Grubu ve NACE Kodu İşlemleri sayfasından tüm faaliyet konularının NACE kodları kontrol edilebilir. 

Bu içeriğimizde sizler için “NACE Kodu Nedir?” ile ilgili soruları yanıtlandırdık. Diğer yazılarımıza da göz atarak e-ticaretten girişimciliğe pek çok konu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Bir sonraki içeriğimizde görüşmek üzere.